همه چیز پیرامون قانون آفساید در فوتبال
قانون آفساید، قانون 11، علی رغم اینکه یکی از کوتاه‌ترین قوانین هفده‌گانه فوتبال است، بدفهمی زیادی در یادگیری آن رخ می‌هد. وضع این قانون به مدارس راهنمایی قرن نوزدهم برمی‌گردد. این قانون بازیکنان را از اینکه کنار دروازه حریف کمین کنند و منتظر پاس (برای به ثمر رساندن گل) باشند منع می‌کند! این قانون به دفعات تغییر کرده تا با سرعت و ریتم بازی وفق داده شود؛ اما هدف این قانون همان است که گفته شد. در سال 2005 فیفا قانونی تنظیم کرد تا از مجازات آفساید برای کسانی که در بازی فعلی حضور ندارند جلوگیری کند.
درک قوانین آفساید:
- برای تشخیص آفساید باید نیمه‌ی مخالف زمین را بررسی کنید. یک بازیکن زمانی امکان قرارگیری در آفساید را دارد که در زمین حریف باشد. هدف خطای آفساید این است که از کمین کردن در نزدیکی دروازه حریف برای به ثمر رساندن گل جلوگیری شود.
- اگر در نیمه‌ی مخالف زمین (زمین حریف) حضور دارید و سر، نیم‌تنه یا پاهایتان روی خط هستند، ممکن است در موقعیت آفساید باشید. دست‌ها و بازوها شامل این خطا نمی‌شوند.
- قیاس موقعیت بازیکن و توپ نسبت به هم. یک بازیکن در صورتی در آفساید قرار خواهد داشت که بین توپ و دروازه حریف قرار بگیرد.
- به دو مدافع که به دروازه خود نزدیک هستند توجه کنید. یک مهاجم تا زمانی که حداقل دو مدافع حریف در مقابل او یا کنار او قرار گرفته باشند در آفساید نخواهد بود. اگر یک یا صفر مدافع بین مهاجم و دروازه قرار داشته باشد و همچنین مهاجم در شرایطی که قبلا گفته شد صدق کند، در موقعیت آفساید قرار خواهد داشت.
- معمولا دروازه‌بان یکی از دو مدافع نزدیک به دروازه محسوب می‌شود.
- تنها زمانی امکان بروز آفساید وجود دارد که بازیکن در تماس با توپ باشد. صرف حضور در شرایط آفساید، خطا محسوب نمی‌شود. داور تنها زمانی که مهاجم در تماس با توپ باشد شرایطش را بررسی می‌کند. به محض اینکه مهاجم توپ را پاس بدهد، موقعیت آفساید بودن یا نبودن مهاجم و دیگر هم‌تیمی‌ها ثبت می‌شود. در این لحظه، مستقل از حرکت بعدی، مشخص می‌شود که بازیکنی در آفساید است یا خیر. تنها درصورتی شرایط فرق خواهد کرد که یا توپ در حرکت بین بازیکنان باشد یا بازیکنان حریف به عمد حرکتی انجام دهند که شرایط آفساید را تغییر دهند.
- به همین دلیل اغلب به محض اینکه توپ از زمین بلند شد، مهاجمان به سرعت از مدافعان حریف عقب‌تر می‌روند. اگر بازیکنی حین بلندشدن توپ از زمین، جلوتر از مدافعان باشد، اما حین دریافت توپ عقب‌تر از آن‌ها باشد، در آفساید نخواهد بود.
- زمانی انتظار آفساید می‌رود که بازیکن آفساید در منطقه بازی مداخله کند. داور تنها زمانی می‌تواند خطای آفساید اعلام کند که بازیکن دخالتی در بازی داشته باشد و یا بخواهد از شرایط آفساید به نفع خود یا کسب آوانتاژ استفاده کند. تحت چنین شرایطی بازیکن در هر نقطه‌ای از زمین، خاطی شناخته می‌شود تا تیم مقابل کنترل توپ را به دست بگیرد. در ادامه چند مثال از شرایطی می‌زنیم که احتمال اعلام آفساید از سوی داور وجود دارد:
- اعضای تیم به هم‌تیمی خود که در آفساید قرار دارد پاس بدهند.
- اعضای تیم به توپ ضربه بزنند، توپ از مدافع حریف عبور کرده و به بازیکنی که در آفساید قرار دارد برسد.
- بازیکن مشکوک به آفساید برای رسیدن به توپ سر راه یک مدافع قرار بگیرد.
- اعضای تیم به سمت دروازه شوت کنند و بازیکنی برای دریافت ریباند (توپ برگشتی) نزدیک دروازه جای‌گیری کنند.
- به داور نگاه کنید. اگر تماشاگر بازی فوتبال هستید و فکر می‌کنید احتمال آفساید وجود دارد، به کمک‌داور نگاه کنید. اگر کمک‌داور بازیکنی را در آفساید تشخیص دهد، پرچم خود را مستقیما بالا خواهد برد. سپس داور در سوت خود دمیده و بازی را متوقف کرده و دست خود را به نشانه‌ی یک ضربه آزاد غیرمستقیم به سمت تیم مقابل بلند خواهد کرد. اگر داور چنین نکند، به این معنی است که با نظر کمک خود مخالف است.
- اگر داور در سوت دمید، کمک‌داور پرچم خود را به میزان مشخصی پایین می‌آورد تا خبر بدهد که کدام بازیکن در آفساید بوده. او پرچم خود را برای بازیکنی که در زمین است 45 درجه، برای بازیکنی که نزدیک به مرکز زمین است 90 درجه و برای بازیکنی که نزدیک‌تر است 135 درجه پایین خواهد آورد.
- خطای آفساید یک ضربه آزاد غیرمستقیم را برای تیم مقابل به ارمغان خواهد آورد. محل ضربه آزاد از نقطه‌ای خواهد بود که خطا در آن رخ داده و تیمی که مرتکب خطا شده باید تا زدن ضربه آزاد، حداقل 15/9 متر از توپ فاصله بگیرد.
- اگر خطا در محوطه جریمه رخ دهد، مهاجمان باید تا زدن ضربه، بیرون از محوطه قرار بگیرند.
- اگر خطا در محوطه دروازه رخ دهد (5/5 متری دروازه) مدافعان می‌توانند از هر نقطه دلخواه داخل محوطه ضربه آزاد بزنند.
استثناها و موارد حساس
- نسبت به شرایطی که خطای آفساید در آن‌ها محتمل است آگاهی داشته باشید. یک بازیکن درصورتی‌که در حال دریافت پرتاب اوت، ضربه کرنر یا ضربه دروازه باشد، مرتکب خطای آفساید نخواهد شد. این سه وضعیت باعث بازتعریف شرایط آفساید می‌شوند (تعارف قبلی سندیت نخواهند داشت)
- آگاهی نسبت به وضعیتی که شروط آفساید را بازتعریف می‌کنند. زمانی که تیم مدافع کنترل توپ را به دست بگیرد، شرایط آفساید از مهاجمان سلب می‌شود. هر مهاجمی که پیش از این در آفساید قرار داشت، حالا آزاد است بدون هیچ خطایی در بازی مداخله کند. در عین حال شرایط مبهمی وجود دارد که به وضوح نمی‌توان در رابطه با آفساید بودن یا نبودن شرایط نظر داد. در هرحال این داور اصلی است که نظر نهایی را اعلام می‌کند. برخی رهنمون‌های کلی عبارتند از:
- اگر مدافعی به‌طور تصادفی توپ را منحرف کند یا یک توپ برگشتی به او برسد، بازتعریفی برای شرایط آفساید وجود نخواهد داشت. مانند قوانین ذکر شده برخورد خواهد شد. این حرکت شامل واکنش‌های غریزی برای دفع توپ است.
- اگر مدافع برای جلوگیری از گل توپ را نگهدارد، بازتعریفی برای شرایط آفساید وجود نخواهد داشت. (این از فرصت طلبی بازیکنان برای کسب آوانتاژ و به ثمر رساندن گل جلوگیری خواهد کرد.)
- مدافع باید قبل از مداخله‌ی بازیکنان آفساید، کنترل توپ را به دست بگیرد. (این احتمالا کمی ذهنی است، ولی اگر بازیکن آفساید از فاصله نسبتا زیادی نزدیک شود، از خطا مصون خواهد بود)
- مدافعانی را درنظر بگیرید که از میدان می‌گریزند. اگر یک مدافع با حرکت خود از لبه زمین خارج شود، کماکان یک مدافع محسوب می‌شود و در آفساید بودن یا نبودن دخیل است.
- بازیکنان آفسایدی که از دور قصد مداخله دارند را درنظر بگیرید. بازیکن آفسایدی که به توپ نزدیک نمی‌شود هم ممکن است مرتکب خطا شود، بدین شکل که با حرکات خود جلوی دید مدافع را گرفته یا بازی او را مختل کند. به موجب قانونی که در سال 2013 وضع شد، این تنها موقعیتی است که یک بازیکن ممکن از خاطی شناخته شود بدون اینکه با توپ یا مدافع تماسی داشته باشد. اعتراض و فریاد باعث نقض قوانین آفساید نمی‌شود، درحالی‌که ممکن است به دلیل رفتار نادرست، به خطای رفتار غیرورزشی منتج شود.