ایا با ویروس HIV آشنا هستید؟ آیا تفاوت بین HIV و ایدز را میدانید؟آیا راه های انتقال HIV را میشناسید؟ آیا راه های پیشگیری از ابتلا به بیماری HIV را میدانید؟ویروس نقص دستگاه ایمنی بدن و یا همان HIV یکی از عفونت‌های جدی و مادام‌ العمر است که در صورت بی توجهی می‌تواند منجر به ایدز گردد (سندرم نقص ایمنی بدن). داستان های زیادی در رابطه با انتقال HIV وجود دارد که مطمئن باشید بسیاری از آنها حقیقت ندارند. در رابطه با راههای انتقال این ویروس قبل از آمیزش جنسی و یا مصرف مواد، حتی اگر فکر میکنید که خطری در کار نیست و یا رابطه ای که دارید واقعی نیست، آموزش ببینید و راه های واگیر HIV را بشناسید.

1.     دانستن راه های انتقال HIV

1.     دانستن مایعات ناقل ویروس HIV.

کسی که به ویروس HIV مبتلاست، نمی‌تواند با عطسه و یا دست دادن ویروس را منتقل کند. برای انتقال ویروس HIV باید با یکی از مایعات زیر تماس داشته باشد:

1. خون
2. مایع منی و یا مایع پیش منی
3. مایع مقعدی (آنزیم‌ها)
4. مایع واژنی
5. شیر مادر

2.     حفاظت از مناطق آسیب پذیر به عفونت HIV

بعضی  از اندام‌های بدن، بسترهای بسیار مناسبی برای انتقال ویروس HIV هستند. ایمن ترین روش برای جلوگیری از ابتلا به HIV  محافظت از این اندام ها است.

• مقعد
• واژن
• آلت تناسلی
• دهان
• بریدگی و زخم ها، بخصوص اگر خون ریزی دارد.

3.     دادن آزمایش HIV شما و شریک جنسیتان.

خیلی از مردم به HIV مبتلا هستند، بدون اینکه حتی روحشان خبر داشته باشد. حال چگونه بدانیم به ویروس مبتلا هستیم یا نه؟ تنها راه مطمئن شدن از عدم ابتلا، انجام آزمایش HIV در آزمایشگاه است. زمانی که با فرد جدیدی رابطه دارید، باید آزمایش را انجام دهید. جواب منفی نشانه عدم ابتلا و جواب مثبت یعنی شما میزبان ویروس HIV هستید.

• در خیلی از مناطق آزمایشگاه‌ها به صورت رایگان آزمایش HIV را انجام می‌دهند.
• نتیجه اولیه در یک ساعت مشخص می‌شود، هرچند نتیجه قابل اعتمادی نیست. برای نتیجه دقیق تقاضا کنید که نمونه را به آزمایشگاه بفرستند و یا آزمایش با کارمند دیگری دوباره تکرار شود.
• حتی اگر نتیجه منفی باشد، چندان معتبر نیست. زیرا بین 3 تا 6 ماه ویروس HIV در بدن مخفی است. برای همین مجددا بعد از این مدت آزمایش دهید.

4.     تمرین روابط ایمن

لیستی از فعالیت هایی که هیچ خطر قابل ملاحظه ای برای ابتلا به HIV ندارند آورده شده است:

• بغل کردن، دست دادن و لمس یک فرد مبتلا به HIV.
• داشتن دستشویی و حمام اشتراکی با یک فرد مبتلا به HIV.
• بوسیدن یک فرد مبتلا به ویروس HIV- به جز وقتی که او مبتلا به زخم و یا آف در دهان خود باشد. خوشبختانه اگر خون دیده نشود، شانس آن هم خیلی کم است.
• کسی که مبتلا نیست نمی‌تواند یکدفعه این ویروس را بسازد و با رابطه جنسی و یا راه های دیگر آن را منتقل کند. هرچند این امکان وجود ندارد که مطمئن باشید 100درصد مبتلا نیستید، حتی اگر نتایج آزمایش منفی باشد. در رابطه با شریک‌های پیشین و تست های HIV خود صحبت کنید تا به شما و شریکتان برای  برنامه ریزی کنترل ریسک کمک کند.

2.     آموختن راه‌های آمیزش جنسی امن.

1.     رابطه برقرار کردن با افراد کمتر و قابل اعتمادتری.

هرچه تعداد افرادی که با آنها رابطه دارید کمتر باشد، خطر ابتلا به HIV نیز کمتر میشود. کمترین ریسک زمانی رخ می‌دهد که در یک رابطه بسته فقط با یک شریک جنسی باشید،. البته آن زمان هم باید آزمایش‌ها و اقدامات پیشگیرانه لازم را لحاظ کنید. همیشه این احتمال وجود دارد که یک نفر در رابطه صادق نباشد.

2.     انتخاب رابطه‌ای با کمترین ریسک.

فعالیت‌های جنسی زیر تقریبا هیچ ریسکی برای انتقال HIV ندارند، حتی اگر یکی از افراد مبتلا باشد:

• ماساژ اروتیک.
• خودارضایی و یا ارضا با دست، اگر مایع بدن افراد با هم ارتباط نداشته باشد.
• استفاده از لوازم و وسایل مخصوص رابطه و آن را به اشتراک نگذارید. برای اطمینان هر دفعه آن را با کاندوم جدید بپوشانید و بعد از رابطه آن را بشورید.

3.     تمرین رابطه دهانی ایمن.

ریسک قابل توجهی در رابطه دهانی با یک فرد مبتلا به HIV وجود دارد. نادر هست، اما غیر ممکن نیست که شما در زمان یک رابطه دهانی از طریق ارتباط دهان و آلت جنسی، مبتلا شوید.. از این دستورات برای کم کردن خطر ابتلا به HIV و هر بیماری دیگر پیروی کنید.

– اگر آلت مردانه در رابطه درگیر است، از کاندوم استفاده کنید. کاندوم‌های لاتکس به واسطه پوشش سیلیکونی پلی یورتان ایمن‌تر هستند. برای بهبود رابطه میتوانید از کاندوم‌های طعم‌دار استفاده کنید.

– اگر برای ارتباط دهانی واژن و یا مقعد درگیر است از دنتال دام ((dental dam استفاده کنید. اگر این مورد را در دسترس ندارید از یک کاندوم استفاده کنید و بخش رینگ آن را ببرید.

– اجازه ندهید انزال دهانی  صورت گیرد.

– در دوران قاعدگی از رابطه دهانی پرهیر کنید.

– قبل و بعد از رابطه از نخ دندان و یا مسواک به علت ریسک خونریزی در دهان پرهیز کنید.

4.     داشتن مراقبت های لازم در رابطه واژنی.

دخول از طریق واژن پر ریسک‌ترین رابطه برای انتقال HIV به خصوص برای زنان است، .میتوانید برای ایمن کردن رابطه از کاندوم‌های لاتکسی و یا کاندوم زنانه استفاده نمایید، اما نه هر دو همزمان! همیشه از روان کننده‌ها به منظور کاهش خطر پارگی کاندوم استفاده نماید.

-حلقه خارجی کاندوم باید همیشه خارج از واژن و اطراف آلت تناسلی باشد.

– سایر اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از حاملگی در پیشگیری از HIV کمکی نمی‌کند. مثل جلوگیری از انزال.

– احتمالی مبتنی بر این وجود دارد که افرادی که جراحی تغییر جنسیت داشته‌اند، پر ریسک تر از سایرین باشند، هرچنداین این موضوع ثابت نشده است.

5.     هوشیار بودن در رابطه مقعدی.

در این نوع رابطه احتمال پارگی بافت روده و آسیب رسیدن به آن بسیار بالاست،. برای همین در هنگام دخول امکان انتقال ویروس HIV به فرد بسیار بالاست. بهتر است اشکال دیگر روابط جنسی را مدنظر خود قرار دهید و اگر رابطه مقعدی داشتید استفاده از کاندوم لاتکس و مقادیر زیاد روغن به منظور جلوگیری از خطر پارگی بافت استفاده کنید.

• مطالعه قابل استنادی در رابطه با استفاده از کاندوم‌های زنانه در رابطه مقعدی، صورت نگرفته است. برخی می‌گویند حلقه داخلی کاندوم باید حذف شود در حالیکه دیگران توصیه بر این مبنا ندارند.

6.     داشتن کاندوم و استفاده درست از آن.

نحوه جایگذاری و پوشیدن درست کاندوم زنانه و مردانه را یاد بگیرید. به خصوص به یاد داشته باشید قبل از آمیزش در گذاشتن و برداشتن کاندوم  دقت نمایید یک فضای خالی در بالای کاندوم باقی بماند و حلقه کاندوم روی آلت چفت شود. بعلاوه قبل از رابطه مطمئن شوید کاندوم قابل اعتماد است و پاره نیست.

• هرگز کاندوم از نوع لتکس و پلی ایزوپرن را با روان کننده‌های روغنی استفاده نکنید، چون خطر پاره شدن زیاد می‌شود.
• تاریخ انقضای کاندوم را چک نمایید.
• کاندوم را در دمای اتاق قرار دهید. گذاشتن آن در کیف پول و یا جاهای دیگر احتمال پارگی کاندوم را زیاد می‌کند.
• از کاندوم‌هایی استفاده کنید که کامل بچسبند و از طرفی به راحتی در بیایند.
• برای اینکه چک کنید کاندوم پاره نیست، آن را نکشید.

7.     اجتناب از کارهای پر ریسک.

تفاوتی ندارد شما از چه نوع رابطه ای لذت میبرید، در هر صورت یک سری از اقدامات شانس واگیر HIV را بالا می برند و خطرناک هستند، مثل:

• رابطه خشن احتمال پاره‌گی کاندوم را خیلی بالا می‌برد.
• از مواد تاخیر استفاده نکنید. این کار واژن را تحریک و خطر پارگی کاندوم را افرایش می‌دهند.
• قبل از رابطه واژن را نشویید. این کار حساسیت ناحیه را بالا می‌برد و باکتری‌های خوب برای مبارزه با عفونت را از بین می‌برد. اگر می‌خواهید این ناحیه را تمیز کنید خیلی آرام با انگشت صابونی و آب این کار را انجام دهید.

8.     پرهیز از استعمال الکل و مواد مخدر قبل از رابطه.

این کار منطق شما را مختل می‌کند و خطر بروز حرکاتی که ریسک زیادی دارند، زیاد می‌شود. مثلا ممکن است تصمیم بگیرید بدون هیچ محافظی رابطه برقرار کنید. سعی کنید برای رابطه کاملا هوشیار باشید و یا دسته کم از پیش برای این مواقع برنامه ریزی داشته باشید.

3.     اجتناب از مبتلا شدن به HIV از منابع غیر جنسی

1.     استفاده از سوزن و آمپول های سالم.

قبل از هر تزریقی از استریل و نو بودن آمپول مطمئن شوید. هرگز پنبه یا وسایل مورد نیاز تزریق و مصرف مواد را به صورت مشترک با فرد دیگر استفاده نکنید. سوزن استریل در هر داروخانه‌ای پیدا می‌شود و حتی در برخی مناطق به صورت آزاد به فروش می‌رسد.

• در بیشتر موارد کسی از شما نخواهد پرسید برای چه دارید سوزن میخرید و نیازی به توضیح ندارید.

2. پرهیز از حرکت‌های پر ریسک روی بدن.

پیرسینگ و تتو مواردی نیستند که به هرکسی اجازه دهید برای شما انجام دهد. سراغ  افراد حرفه‌ای و دارای مجوز بروید. تمامی سوزن‌ها باید استریل باشد و حتما لحظه باز کردن بسته استریل را ببینید.  استفاده از ابزار آلوده خطر ابتلا به HIV را بالا می‌برد.

2.     استفاده از مایع بلیچ در صورت نداشتن سوزن استریل.

هیچ راهی برای صد در صد  ضدعفونی کردن سوزن وجود ندارد. همیشه خطر انتقال ویروس HIV از سوزن استعمال شده وجود دارد. به هرحال برای آخرین راهکار، برای ضدعفونی سوزن مصرف شده از راه حل زیر استفاده کنید و توقع نداشته باشید که صد در صد حفاظت شوید:

سرنگ را با آب تمیز یا آب بطری پر کنید. سپس آن را به مدت 30ثانیه تکان دهید و سپس آب آن را بیرون بریزید. این عمل را چندین بار تکرار کنید تا هیچ ذره خونی مشاهده نشود. سپس سرنگ را با مایع بلیچ(سفید کننده) پر کنید و به مدت 30 ثانیه تکان دهید و آن را خالی کنید. حال سرنگ را آنقدر تکان دهید تا مطمئن شوید از مواد دیگر خالی شده است.  و دوباره آن را با آب شستشو دهید.

3.     ترک کردن مواد.

اعتیاد به مواد مخدر احتمال بروز رفتارهای پرخطر را افزایش می‌دهد. تنها راه مطمئن برای کاهش انتقال ویروس HIV از تزریق مواد مخدر، ترک آن است. برای ترک کردن آن از اطلاعات اطرافیان یشتر کمک بگیرید.

4.     احتیاط در هنگام برخورد با اشیائ آلوده.

چه مصرف کننده مواد مخدر و یا کارمند بخش سلامت هستید، در برخورد با سرنگ‌ها احتیاط‌های لازم را اعمال کنید. در بیمارستان، فرض کنید که همه مایعات آلوده به ویروس هستند. دستکش، ماسک، لباس آستین بلند بپوشید. اشیائ آلوده را با استفاد از انبر و سایر لوازم بردارید و آنها را در یک ظرف یا کیسه بیوشیمی قرار دهید. پس از تماس با هرخون آلوده‌ای، تمام پوست، دست و هر سطحی از بدن که با خون آلوده تماس داشته را ضدعفونی کنید.

4.     دارو و آزمایش

1.     مصرف قرص‌های پیشگیری PrEP  در دوران پنهان ویروس HIV.

مصرف یک عدد در روز این قرص شدیدا خطر ابتلا به ویروس HIV را کاهش می‌دهد، اما فقط اگر برای شما تجویز شد، آن را مصرف کنید. قرص PrEP فقط به کسانی توصیه می‌شود که HIV ندارند اما در معرض خطر شریک جنسی مبتلا و یا اشیا آلوده هستند.

• در زمان مصرف هر سه ماه ویزیت دکتر بروید تا وضعیت شما را برای HIV و مشکلات کلیوی بررسی کند.
• هیچ علامتی از تاثیر PrEP بر روی جنین وجود ندارد، اما مطالعات زیادی صورت نگرفته است، پس در صورت حامله بودن، موضوع را با دکتر خود مطرح نمایید.

2.     استفاده از قرص‌های  پیشگیری (PEP) بلافاصله پس از قرار گرفتن در معرض بیماری.

اگر فکر می کنید که به HIV مبتلا شده اید، بلافاصله با یک متخصص در درمانگاه ویا بیمارستان صحبت کنید. اگر شما شروع به مصرف داروهای PEP در اسرع وقت( تا 72 ساعت پس از قرار گرفتن در معرض خطر) بکنید، احتمال کاهش عفونت HIV وجود دارد. شما باید دارو (یا دو یا سه دارو متداول دیگر) روزانه به مدت 28 روز مصرف کنید.

از آنجا که این یک روش تضمین شده نیست، برای اطمینان بعد از مصرف داروها هم چندین بار آزمایش دهید. یکبار زمان تماس، دوباره 3ماه بعد. تا زمانی که منفی بودن آزمایش شما ثابت نشده است، به شرکای جنسی خود بگویید که ممکن است HIV داشته باشید.

اگر مکررا با خطر ابتلا به بیماری مواجه، مصرف ثابت روزانه PrEP را همانطور که گفته شد، ادامه دهید.

3.     درمان را به عنوان پیشگیری بدانید.

افراد مبتلا به HIV مثبت که داروهای ضدویروس دریافت می کنند می توانند به صورت قابل توجهی کنترل سطح عفونت در بدن خود را داشته باشند. بعضی از این افراد این دارو را ابزار مهمی برای جلوگیری انتقال عفونت به شرکای جنسی HIV منفی خود می دانند. محققان و کارکنان جامعه پیشگیری از HIV بر این باورند که این موضوع موثر است. برخی مطالعات نشان می دهد که افرادی که از روش “درمان به عنوان پیشگیری” استفاده می کنند، سایر روش های پیشگیری مانند کاندوم را نادیده می‌گیرند. در حالی که درمان خطر انتقال عفونت را کاهش می دهد، اما تضمینی نیست. هر فردی که درگیر رابطه با این فرد است باید به طور منظم برای سنجش ریسک ابتلا، آزمایش دهد.

4.     دانستن ناقل‌های ویروسی غیر قابل تشخیص.

کسی که مبتلا به HIV باشد، باید به طور منظم برای تعیین “حجم ویروس” و یا غلظت آن در مایعات بدن آزمایش دهد. با درمان‌های مداوم، افراد مبتلا به HIV ممکن است “ناقل‌های ویروسی غیر قابل تشخیص” داشته باشند. مهم است بدانید که این فرد همچنان مبتلا به HIV محسوب میشوند و هنوز هم قادر به انتقال ویروس HIV به یک شریک جنسی خود هستند. در حالی که برخی مطالعات نتایج بسیار مثبتی در مورد میزان انتقال کم (یا حتی هیچ) نشان می‌‎دهند، مطالعات بیشتری برای ارزیابی ریسک لازم است. برخی از این افراد ممکن است در خون یا مایع منی‌ و یا سایر مایعات بدنشان حجم ویروس بیشتری داشته باشند.

5.     آزمایش دادن به صورت منظم.

تمام پیشنهادات ذکر شده در اینجا تکنیک های کاهش خطر است. هیچ چیز مانند رابطه جنسی کاملا ایمن و یا مصرف مواد مخدر ایمن . خطر ابتلا را کاهش نمی دهد. ممکن است ایمنی رعایت نشود و انتقال بیماری صورت گیرد. اگر شما  در رابطه جنسی با فردی هستید که می دانید HIV مثبت است، باید هر سه ماه یک بار تا زمانی که رابطه ادامه دارد آزمایش دهید، ، به علاوه سه ماه و شش ماه پس از پایان رابطه نیز باید آزمایش دهید.