درس خواندن و یادگیری و امتحان سخت ترین قسمت مدرسه و دانشگاه است. وقت درس خواندن چطور کوهی از اطلاعات را یاد بگیریم؟ شما باید سعی کنید عادات خود را زمان درس خواندن تغییر دهید پس از مدتی این عادات در شما درونی شده و درس خواندن با دقت برای شما راحت تر خواهد بود. اینکه چگونه درس بخوانم سوالی است که معمولا فراموش می کنیم به آن فکر کنیم. در این مطلب ویکی چه چند راهکار را با هم مرور می کنیم.
چگونه درس بخوانم: مرحله اول
برای درس خواندن آماده شوید
- وقت خود را مدیریت کنید. برای اینکه اولین قدم را برای سوال “چگونه درس بخوانم” را بردارید باید یک برنامه ی هفتگی بنویسید و در هر روز ساعتی را برای درس خواندن اختصاص دهید. برنامه ی شما باید واقع بینانه و با توجه به زمان و توانایی های شما نوشته شود اما اگر گاهی از برنامه ی خود خارج شدید نترسید، گاهی ممکن است کارهایی خارج از برنامه پیش بیاید اما شما می توانید در اولین فرصت به برنامه ی خود برگردید. اگر دانشجو یا دانش آموز هستید ممکن است کلاس های فوق برنامه داشته باشید، در نوشتن برنامه برای مطالعه توجه داشته باشید که اولویت با دروس مدرسه و دانشگاه است. در نوشتن برنامه دقت داشته باشید که دروس با اهمیت یا سخت تر را در اولویت قرار دهید و وقت بیشتری برای آن بگذارید.
- سرعت داشته باشید. برای درس خواندن با برنامه نیاز است سرعت خود را بالا ببرید. بعضی از دروس را می توانید در کلاس یاد بگیرید و یا بازخوانی کنید در نتیجه می توانید زمان بیشتری برای دروس سخت تر در نظر بگیرید. مطالعه در فواصل 20 دقیقه ای به شما کمک می کند که روند یادگیری آسان تر شود. به طور کلی مطالعه کردن با سرعت کم اصلا بد نیست اما به یاد داشته باشید که زمان بیشتری نیاز خواهید داشت.
- به اندازه ی کافی استراحت کنید. در برنامه ریزی برای مطالعه خواب کافی را در نظر بگیرید. مطالعات نشان داده است که خواب با افزایش حافظه و تمرکز روند یادگیری را سریعتر می کند در نتیجه اگر شب قبل امتحان خوب بخوابید احتمالا نتیجه ی بهتری می گیرید. در طول هفته منظم درس بخوانید تا مجبور نباشید شب امتحان بیدار بمانید. در هنگام خستگی و خوابالودگی 20 دقیقه استراحت کنید تا تمرکز کافی برای درس خواندن داشته باشید.
- از فکر کردن به موضوعاتی که به درس شما ربط ندارد بپرهیزید. اگر مشغله ی فکری زیادی دارید بهتر است به جای حواس پرتی مدام آنها را جایی بنویسید و به خود بگویید در فرصتی معین به این موضوعات فکر خواهید کرد. این کار به شما کمک می کند که ذهن آرام تری داشته باشید و روی درس خواندن تمرکز کنید.
- عوامل حواس پرتی را از خود دور کنید. یکی از بزرگترین چیزهایی که باعث می شود شما تمرکز خود را حین مطالعه از دست بدهید موبایل است پس در ابتدا موبایل خود را خاموش یا حداقل سایلنت کنید. لپتاپ و اینترنت باعث می شود ساعت ها وقت شما در نت گردی و شبکه های اجتماعی هدر برود برای جلوگیری از اتلاف وقت می توانید اینترنت را خاموش کنید و روی مطالعه تمرکز کنید.
چگونه درس بخوانم: مرحله دوم
مکان مشخصی برای درس خواندن فراهم کنید
- یک مکان خوب برای درس خواندن پیدا کنید. در این مکان شما باید احساس راحتی کنید و کنترل اوضاع را در دست داشته باشید. اگر از نشستن پشت میز در کتابخانه متنفرید می توانید یک گوشه ی ساکت در خانه پیدا کنید، لباس راحت بپوشید و عوامل حواس پرتی و سر و صدا را حذف کنید. البته فضای درس خواندن نباید خیلی راحت باشد که شما بتوانید آنجا استراحت کنید در نتیجه تخت محل مناسبی برای مطالعه کردن نیست. اگر خسته شدید از جا بلند شوید و قدم بزنید، یک چای بنوشید یا در تخت اندکی دراز بکشید.
- اگر از آن دسته از افرادی هستید که مایلید هنگام درس خواندن صدایی پخش شود می توانید یک موزیک آرام و انگیزشی پخش کنید. موسیقی می تواند با ایجاد آرامش و بالا بردن روحیه و ایجاد انگیزه در هنگام مطالعه برای شما مفید باشد. صدای موسیقی باید کم و ترجیحا بی کلام باشد تا حواس شما را پرت نکند. باید چند آهنگ را از پیش انتخاب کنید چون چیزی مثل رادیو و تلویزیون که ممکن است هر آهنگی را پخش کند به حواس پرتی منجر می شود.
- به صدای طبیعت گوش دهید. صداهای جاری در طبیعت می توانند شما را به سرعت وارد فاز آرامش و آماده ی مطالعه کنند. صدای آبشار، پرندگان و باران را می توانید از اینترنت دانلود کنید.
- تلویزیون را خاموش کنید. درس خواندن در کنار تلویزیون روشن می تواند حواس شما را بسیار پرت کند و منجر به اتلاف وقت شود. صداهای ناگهانی و موضوعات مختلف که از تلویزیون پخش می شود تمرکز شما را می گیرد.
- میان وعده های مناسب انتخاب کنید. به جای غذاهای پر از شکر و چربی هنگام مطالعه غذاهای سالم و سبک بخورید. غذایی که می خورید باید انرژی شما را برای درس خواندن تامین کند. اگر به چیز شیرین نیاز داشتید میوه یا شکلات تلخ بخورید، از آب خوردن غافل نشوید و از مصرف زیادی چای و قهوه دوری کنید. غذاهایی مانند نودل یا چیپس با کربوهیدرات زیاد مدام قند شما را بالا می برند و موجب ضعف بیشتر خواهند شد. قبل از رفتن به جلسه ی امتحان صبحانه بخورید.
چگونه درس بخوانم: مرحله سوم
از روش های موثر یادگیری استفاده کنید
- یک روش پنج مرحله ای را برای بهتر درس خواندن امتحان کنید: پیش خوانی، سوال، مطالعه ی دقیق، از بر خواندن و مرور مطالب. به این روش SQ3R یا SQRRمی گویند که یک روش خواندن مطالعه ی فعال است و به یادگیری بیشتر کمک می کند. این روش به شما کمک می کند که یک دید کلی از مطلبی که می خوانید به دست بیاورید. با پیش خوانی شروع کنید، یک نگاه کوتاه و روزنامه وار به مطلب بیندازید و عنوان فصل ها و جدول ها را ببینید. سپس برای هر عنوان یک سوال مطرح کنید بعد به دقت متن را بخوانید تا جواب سوالات خود را پیدا کنید. پاسخ سوالات را به صورت شفاهی و بلند تکرار کنید و در پایان یک مرور کوتاه داشته باشید.
- از استراتژی THIEVES استفاده کنید. اگر قبل از شروع خواندن یک فصل نگاهی به آن انداخته باشید درهنگام مطالعه، اطلاعات موجود در متن بسیار معنا دارتر و آسان تر به نظر خواهد رسید. با عنوان ها شروع کنید. عنوان در مورد مقاله / فصل به شما چه می گوید؟ از قبل درباره این موضوع چه می دانید؟ هنگام خواندن باید به چه چیزی فکر کنید؟ این کار به شما کمک می کند تا خواندن خود را منظم کنید. عناوین و زیرنویس عکس ها چه می گویند؟ برای مطالعه ی هدفمند هر عنوان و پانویس را به یک سؤال تبدیل کنید. جمله اول هر پاراگراف را بخوانید. جملات ابتدایی، جملات موضوعی هستند و به شما کمک می کنند در مورد پاراگراف ها اطلاعات کسب کنید. به جداول و نمودارها دقت کنید. سوالات پایان فصل را بخوانید و بدانید در پایان این فصل باید چه چیزی یاد گرفته باشید. قبل از شروع مطالعه ی دقیق فصل یک نگاه کوتاه و اجمالی به فصل بیاندازید تا بدانید با چه چیزی رو به رو هستید.
- جزئیات مهم را هایلایت کنید یا زیر آن خط بکشید، این کار به شما کمک می کند در هنگام مرور مطالب جزئیات مهم راحت تر دیده شوند. از هایلایت کردن همه چیز بپرهیزید، فقط کلمات یا عبارات کوتاه مهم را برجسته کنید. می توانید با مداد در حاشیه ی کتاب نکته برداری کنید تا در هنگام بازخوانی خواندن نکات مهم وقت کمتری از شما بگیرد. اگر کتاب مال شما نیست می توانید یک دفترچه کنار دست خود بگذارید و خلاصه برداری را آنجا انجام دهید. این کار یک روش خوب برای مرورکرد درس ها است.
- نکات مهم را به زبان خودتان خلاصه برداری کنید. یک راه خوب برای مطالعه ی هدفمند این است که به جای کتاب فکر کنید و بنویسید با این روش ارتباط بیشتری بین چیزی که می دانید و می خوانید برقرار می شود. شما می توانید خلاصه ها را به زبان خودتان بازنویسی کنید، بلند بلند بخوانید یا برای کسی توضیح دهید، همه ی این کارها به شما کمک می کند که بهتر مطلب را درک کنید و یاد بگیرید. اگر جمع بندی خود را از مطالب با رنگ های مختلف بنویسید در یادگیری موثر خواهد بود.
- فلش کارت بسازید. تکرار مادر یادگیری است و شما می توانید با ساختن فلش کارت از مطالب مهم درسی آنها را بیشتر برای خود تکرار کنید. وقت های اضافه ی خود را در اتوبوس یا زمان استراحت به خواندن فلش کارت ها اختصاص دهید. مرتب کردن خلاصه ها یا فلش کارت ها به ترتیب موضوع می تواند در یاد گرفتن آنها موثر باشد. شما می توانید مطالب را با یک کلمه ی کلیدی رمز گذاری کنید و مدام آن را با خود تکرار کنید، پس از مدتی دیدن آن کلمه یک پاراگراف کامل را به یاد شما می آورد.
- مجموعه ای از اطلاعات در ذهن خود ایجاد کنید تا یادآوری مطالب برایتان راحت تر شود. دقت کنید چطور راحت تر موضوعات را به خاطر می سپارید، با ریتم؟ تصویر؟ نوشتن؟ خواندن و تکرار؟ اطلاعات را با یک تصویر ذهنی ساماندهی کنید و از عادات و علایق خود در یادگیری استفاده کنید. اگر به خاطر سپردن تاریخی برایتان سخت است آن را مانند شعر به خاطر بسپارید یا سرچ کنید و عکس مرتبط با آن تاریخ را ببینید.
- مطالب طولانی و مهم را به قسمت های کوچک تقسیم کنید. این کار به شما کمک می کند به جای اینکه سعی کنید یک مطلب طولانی را یک جا یاد بگیرید در قسمت های کوچکتر و بخش بخش یاد بگیرید. شما می توانید موارد را بر اساس موضوع، کلمات کلیدی یا هر روش دیگری که برای شما مناسب باشد گروه بندی کنید.
- یک برگه کنار دست خود بگذارید و نکات مهم سر فصل ها را یادداشت کنید. این برگه را می توانید همراه خود داشته باشید و تا زمان امتحان بارها آن را مرور کنید، این کار علاوه بر کمک به یادگیری به شما کمک می کند بدانید در خواندن یک درس یا کتاب چطور پیش رفته اید.
چگونه درس بخوانم: مرحله چهارم
مطالعه ی موثر تر
- اگر چند ساعت مداوم درس می خوانید هر نیم ساعت 5 دقیقه استراحت کنید. استراحت کوتاه، از جا برخاستن و انجام حرکات کششی انرژی و تمرکز شما را افزایش می دهد. حرکت کردن و گردش خون از یکنواختی و کسالت جلوگیری می کند و دیگر حین درس خواندن خوابالوده نخواهید بود.
- برای حفظ تمرکز خود می توانید از یک کلمه ی کلیدی استفاده کنید. یک کلمه ی کلیدی در رابطه با موضوعی که دارید آن را مطالعه می کنید پیدا کنید و زمانی که حس کردید حواس تان پرت شده آن را تکرار کنید. مثلا اگر موضوع در مورد گیتار است به محض حواس پرتی با خود تکرار کنید: گیتار، گیتار، گیتار، و به درس خواندن برگردید.
- در کلاس از نکات مهم نکته برداری کنید. نیاز نیست تمام حرف های معلم را یادداشت کنید، نوشتن جملات کلیدی کفایت می کند. یادداشت برداری در کلاس شما را مجبور می کند هوشیار باشید، بشنوید و توجه کنید. در نوشتن برای سرعت بیشتر می توانید جملات و کلمه ها را کوتاه کنید. سوال بپرسید و خود را در بحث کلاس سهیم کنید.
- یادداشت هایی که در کلاس نوشتید را در خانه بازنویسی کنید. نوشته های سر کلاس معمولا کوتاه و آشفته است. اگر در اولین فرصت آنها را بازنویسی کنید در حافظه ی شما بهتر خواهند ماند و بعدا در فهم یادداشت های کلاس دچار مشکل نمی شوید.
- موضوعات درسی را برای خود هیجان انگیز کنید. مباحث درسی را در هر چه در طول روز می بینید جستجو کنید. کبودی دست یا خونریزی بر اثر بریدگی با چاقو می تواند شما را یاد درس زیست بیندازد، آینه ها و تابش نور یاد فیزیک. می توانید داستانی برای هر مبحث بگویید و بدین صورت زیبایی های هر مطلب را برجسته کنید.
- در ابتدا مطالب سخت را بخوانید و به سمت مطالب آسان تر بروید. در این حالت انرژی و هوشیاری بیشتری برای درس خواندن خواهید داشت. روی یادگیری مطالب مهم تمرکز کنید. روخوانی بدون یادگیری فقط وقت شما را تلف می کند. از دوره کردن مطالب به محض خواندن آن ها جلوگیری کنید چون باعث می شود حس کنید که یاد گرفتید اما در واقع مطالب تنها در حافظه ی کوتاه مدت شما ثبت شده اند. اگر بین اطلاعات جدید و دانش قبلی خود ارتباط برقرار کنید بهتر در حافظه ی شما می مانند. نیاز نیست روی مطالبی که در امتحان نیستند زیاد تمرکز کنید.
- دنبال لیست واژگان یا کلمات مهم هر فصل بگردید و سعی کنید آنها را یاد بگیرید. یادگیری اصطلاحات به کار برده شده در متن به درک کلیت متن کمک می کند و می توانید راحت تر یک مبحث را یاد بگیرید.
- یک گروه برای درس خواندن درست کنید. 3-4 همکلاسی یا دوست خود را جمع کنید و با هم در سرعت مطالعه و یادگیری مطالب مسابقه بگذارید. فلش کارت ها، یادداشت ها و اطلاعات خود را با هم تقسیم کنید و برای هم قسمت های سخت را توضیح دهید. می توانید خواندن هر قسمت از متن را به یک نفر بسپارید و بخواهید هر فرد قسمت خود را برای دیگران تدریس کند، در این روش هم یادگیری هر فرد بیشتر خواهد بود هم یادگیری کل گروه.
با برنامه ریزی و استفاده از روش های مطالعه ی هدفمند می توانید بیشتر و راحت تر درس بخوانید و روند یادگیری را سرعت ببخشید . کاملا به جواب این سوال برسید که “چگونه درس بخوانم”.