رتبه‌بندی ۱۰ گلوله قدرتمند در جهان که نبردهای امروزی را متحول کردند

میزان مرگبار بودن تفنگ‌ها به عواملی فراتر از اندازه کالیبر یا سرعت شلیک آن بستگی دارد. پتانسیل مخرب واقعی آن‌ها در نحوه عملکرد گلوله پس از خروج از لوله اسلحه نهفته است. به عبارت دیگر، این موضوع به چگونگی تبدیل انرژی، تغییر شکل، متلاشی شدن یا غلتیدن گلوله در اثر برخورد به هدف بستگی دارد. در طول قرن گذشته، مهندسان نظامی و متخصصان بالستیک گلوله‌هایی را توسعه داده‌اند که ترکیبی از طراحی دقیق و عملکرد ویرانگر هستند.

بعضی از آن‌ها به دلیل کشنده بودن از طریق نیروی جنبشی خالص شناخته می‌شوند، در حالی که برخی دیگر برای به حداکثر رساندن آسیب، به کارایی آیرودینامیکی، علم مواد یا بی‌ثباتی عمدی متکی هستند. اکنون بهتر است در این مقاله نگاهی به ۱۰ گلوله قدرتمند و خطرناک در جهان بیندازید که توسط وب‌سایت Interesting Engineering رتبه‌بندی شده‌اند و می‌توانند پس از خروج از لوله اسلحه، عملکرد مرگباری داشته باشند.

۱۰- long rifle .22

علی‌رغم تولید تنها ۱۴۱ فوت-پوند انرژی، LR .22 از نظر آماری یکی از کشنده‌ترین گلوله‌های تاریخ است؛ نه به دلیل قدرتش، بلکه به دلیل استفاده گسترده از آن. این فشنگ یک گلوله ۴۰ گرینی را با سرعت تقریبی ۱۲۶۰ فوت در ثانیه شلیک می‌کند. long rifle .22 به دلیل قیمت ارزان، بی‌صدایی و در دسترس بودن در همه‌جا، در قتل‌ها و خودکشی‌های بی‌شماری مورد استفاده قرار گرفته است. تحقیقی که از سال ۱۹۷۱ تا ۱۹۹۷ در نیوزیلند انجام شد، نشان داد که گلوله نام‌برده به ترتیب در ۶۶ و ۵۵ درصد از خودکشی‌ها و قتل‌های مرتبط با سلاح گرم استفاده شده است. این موضوع یک حقیقت اساسی را در مورد گلوله‌های شلیک‌شده و زخم برجسته می‌کند: دقت مهم‌تر از نیروی خام است. شلیک دقیق به مغز، ستون فقرات یا شریان‌های اصلی، در تعیین میزان کشندگی بسیار نقش پررنگ‌تری از انرژی دهانه اسلحه یا اندازه گلوله دارند.

۹- JDJ .950

این فشنگ توسط جی. دی. جونز در کارخانه SSK Industries ساخته شده است که می‌تواند گلوله‌ای ۳۶۰۰ گرینی را با سرعت ۲۲۰۰ فوت در ثانیه شلیک کرده و بیش از ۳۸۰۰۰ فوت-پوند انرژی تولید کند. این مقادیر را می‌توان با گلوله‌های کوچک توپخانه مقایسه کرد. تفنگ مورد نیاز برای آن که دارای ترمزهای بزرگ دهانه است، تا ۱۲۰ پوند وزن دارد و لگدی با انرژی بیش از ۲۰۰ فوت-پوند تولید می‌کنند. تنها سه تفنگ از این نوع ساخته شده است که هربار شلیک آن‌ها هزاران دلار هزینه دارد. کالیبر JDJ .950 بیش از اینکه یک سلاح کاربردی باشد، یک آزمایش بالستیکی محسوب می‌شود و نشان‌دهنده بالاترین حد از قدرت سلاح‌های گرم است.

۸- Gauge-10 Shotgun Slug

یک گلوله ۱۰-گِیج حدود ۱.۷۵ اونس وزن دارد و با سرعت دهانه حدود ۱۲۸۰ فوت برثانیه، تقریبا ۲۷۸۶ فوت-پوند انرژی تولید می‌کند. در حالی که این سطح از انرژی نسبت به دسته‌های دیگر از گلوله‌های تفنگ کمتر است، مساحت جلویی بزرگ و وزن زیاد ۱۰-گِیج موجب ایجاد اثرات منحصربه‌فردی روی هدف می‌شوند. این گلوله باعث به‌وجود آمدن حفره‌های بزرگ در زخم شده و انتقال کامل انرژی در فواصل کوتاه می‌شود. تنها ایراد فشنگ مذکور آیرودینامیک ضعیفش است که باعث محدود شدن برد و دقت آن در فواصل بیشتر از ۱۰۰ تا ۱۵۰ یارد می‌شود؛ البته نباید لگد شدیدش را نیز فراموش کرد. با این حال، هیچ اسلحه کوچکی نمی‌تواند در برد موثر خود قدرتی به اندازه ۱۰-گِیج داشته باشد.

۷- Jacketed Hollow Points

نسخه‌های مدرن Jacketed Hollow Point یا به اختصار JHP، نوع خاصی از فشنگ نیستند اما اوج طراحی مرگ‌بار سلاح‌های کمری را نشان می‌دهند. هنگامی که این فشنگ‌ها به بافت برخورد می‌کنند، حفره خالی نوکشان پر شده و به سمت بیرون به شکل گلبرگ باز می‌شود، در نتیجه قطر گلوله افزایش می‌یابد و در عین حال بیشتر جرم خود را حفظ می‌کند. برای مثال، یک گلوله Magnum .44 JHP با طراحی مناسب و وزن ۲۴۰ گرین ممکن است از ۰.۴۳ اینچ به ۰.۷۰ اینچ منبسط شود، در حالی که تقریبا تمام وزن اولیه خود را حفظ می‌کند. این انبساط علاوه‌بر ایجاد یک حفره دائمی بزرگ‌تر در زخم، موجب انتقال حداکثر انرژی به هدف می‌شود. از نظر عملکرد، این نوع گلوله با استاندارد نفوذ ۱۲ تا ۱۸ اینچی FBI مطابقت دارد و زخم‌هایی عمیق و یکنواخت ایجاد می‌کند، بدون اینکه بیش از حد در هدف نفوذ کند. خطوط تولید پریمیوم گلوله مذکور مانند Federal HST و Speer Gold Dot به دلیل قابل اطمینان بودم و کارایی کافی در انتقال انرژی، در میان ماموران قانون محبوب هستند.

۶- Russian 7N31 9x19mm (Armor-piercing)

فشنگ روسی 7N31 با ابعاد ۹×۱۹ میلی‌متری به‌طور ویژه برای نفوذ در زره‌های مدرن طراحی شده است و در عین حال اثربخشی خود را در برابر اهداف بدون جلیقه نیز حفظ می‌کند. این فشنگ که در اواخر دهه ۱۹۹۰ توسعه یافته است، از یک هسته نفوذگر سخت فولادی و پوشیده‌شده با روکشی از جنس دو نوع فلز بهره می‌برد و فضای بین آن و روکش با پلی‌اتیلن پر شده است. طراحی دو منظوره 7N31 به آن اجازه می‌دهد تا هم در برابر اهداف زره‌پوش و هم بدون زره عملکرد موثری داشته باشد. هنگام برخورد به یک هدف غیرزرهی، ساختار گلوله به آن این امکان را می‌دهد تا در جای خود باقی بماند و شیار زخم عریضی ایجاد کند. در زمان برخورد گلوله مذکور به افراد زره‌پوش، پوشش بیرونی آن جدا شده و هسته سخت فولادی‌اش به تنهایی نفوذ می‌کند. 7N31 با یک گلوله ۶۲ گرینی به سرعت دهانه تقریبا ۱۹۶۹ فریم برثانیه می‌رسد و ۵۵۸ فوت-پوند انرژی تولید می‌کند.

۵- ۵.۵۶ NATO 45mm x

این محصول، فشنگ استاندارد نیروهای پیاده‌نظام ناتو محسوب می‌شود و از زمان پذیرش آن به‌طور گسترده مورد استفاده قرار گرفته است. گلوله ۶۲ گرینی M855 در این فشنگ با سرعت دهانه تقریبا ۳۰۲۵ فریم برثانیه، ۱۷۰۹ فوت-پوند انرژی تولید می‌کند. قدرت کشندگی آن به سرعت متلاشی شدنش بستگی دارد. هنگام حرکت با سرعت ۲۵۰۰ فریم برثانیه، گلوله در لحظه تکه‌تکه می‌شود و چندین کانال زخم ثانویه ایجاد می‌کند. البته با لوله‌های کوتاه‌تر تفنگ یا در بردهای طولانی‌تر، وقتی سرعت گلوله به زیر آستانه متلاشی شدن می‌رسد، اثربخشی آن به شدت کاهش می‌یابد. علی‌رغم بحث‌های مختلف درباره فشنگ ۵.۵۶ 45mm x، تحقیقات نظامی نشان داده‌اند که وقتی محل برخورد این فشنگ دقیق باشد، به ویژه در نبردهای نزدیک به برد متوسط، موثر خواهد بود.

۴- ۵.۴۵ AK-47 Round) 39mm x)

این تیر که در دهه ۱۹۷۰ توسعه یافته است، نشان داد طراحی گلوله می‌تواند بیش از اندازه یا انرژی آن اهمیت داشته باشد. فشنگ استاندارد 7N6 یک گلوله ۵۳ گرینی را با سرعت ۲۹۰۰ فریم برثانیه شلیک می‌کند، اما نوک توخالی و وزن متمرکز شده آن در بخش عقبی‌اش موجب می‌شوند که به شدت در بافت غلت بخورد. این گلوله تنها در فاصله ۲.۵ اینچی از محل نفوذ، ناپایدار شده و به‌طور قابل پیش‌بینی تغییر جهت می‌دهد و چند کانال زخم ایجاد می‌کند. جنگجویان افغان به دلیل زخم‌های وحشتناکی که فشنگ ۵.۴۵ 39mm x ایجاد می‌کرد، آن را “گلوله سمی” می‌نامیدند. این گلوله ثابت می‌کند که بی‌ثباتی کنترل‌شده می‌تواند در اثر نهایی با قدرت خام رقابت کند. ناگفته نماند که برد موثر آن ۶۰۰ تا ۸۰۰ متر است.

۳- Winchester Magnum .300

وینچستر مگنوم ۳۰۰ یکی موفق‌ترین و پرکاربردترین فشنگ‌های مگنوم در تفنگ‌های نظامی و غیرنظامی است. این فشنگ که در سال ۱۹۶۳ معرفی شد، به دلیل قدرت، دقت و تطبیق‌پذیری استثنایی مورد استقبال گسترده تک‌تیراندازان نظامی، سازمان‌های مجری قانون و شکارچیان قرار گرفت. وینچستر ۳۰۰ مگنوم تعادل خوبی میان لگد قابل کنترل فشنگ‌های کوچک‌تر و برد موثر گسترده‌تر فشنگ‌های بزرگ برقرار می‌کند که این ویژگی آن را به انتخابی کاربردی برای تیراندازان دقیقی تبدیل می‌کند که به عملکرد قابل اعتمادی نیاز دارند. در فاصله ۵۰۰ یاردی، این گلوله ۱۵۷۰ فوت-پوند انرژی را در خود نگه می‌دارد که برای ارائه عملکردی ویرانگر کافی است. کارایی آن در برد ۹۰۰ تا ۱۲۰۰ متری نیز حفظ می‌شود و جایگاهی بین گلوله‌های ۷.۶۲ NATO 51mm x و فشنگ‌های بزرگ‌تر مگنوم دارد.

۲- Lapua Magnum .338

شرکت‌های Research Armament ،Lapua و Accuracy International در دهه ۱۹۸۰ برای طراحی لاپوا مگنوم ۳۳۸. همکاری کردند. این فشنگ شکاف بین فشنگ‌های استاندارد تفنگ و کالیبرهای قدرتمند ۵۰. را پر می‌کند. وزن و سرعت گلوله درون آن به ترتیب برابر ۲۵۰ گرین و ۲۹۷۰ فریم برثانیه است که نزدیک به ۴۹۰۰ فوت-پوند انرژی تولید می‌کند. از نظر عملکرد، لاپوا مگنوم ۳۳۸. سرعت مافوق صوت خود را تا برد ۱۵۰۰ متر حفظ می‌کند. کریگ هریسون، تیرانداز بریتانیایی، با شلیک‌های ۲۴۷۵ متری در افغانستان، دقت دوربرد و قدرت بازدارنده بالای آن را ثابت کرد. ترکیبی از دقت، نفوذ و لگد قابل کنترل، فشنگ مذکور را به سلاحی محبوب در میان تک‌تیراندازان نظامی در سراسر جهان تبدیل کرده است.

۱- BMG .50 (12.7×99mm NATO)

BMG .50 که در سال ۱۹۱۸ توسط جان براونینگ ساخته شد، همچنان یکی از نمادین‌ترین فشنگ‌های تاریخ نظامی است. این فشنگ با شلیک یک گلوله ۶۶۰ گرینی که دارای سرعت تقریبی ۲۹۰۰ فریم برثانیه است، بیش از ۱۲۰۰۰ فوت-پوند انرژی از دهانه لوله تفنگ آزاد می‌کند. با ضرایب بالستیک اغلب بالای ۰.۶۰۰، این گلوله حتی پس از طی مسافت ۱۰۰۰ یاردی نیز انرژی فوق‌العاده‌ای را حفظ می‌کند. ترکیب انرژی جنبشی و نفوذ BMG .50، آن را قادر می‌سازد تا زره‌های ضعیف و بتن را از بین ببرد. البته اثرات نهایی آن فاجعه‌بار است و کانال‌های زخم بزرگ و دائمی به همراه حفره‌های موقت بدی را در بدن هدف ایجاد می‌کند. برد موثر BMG .50 فراتر از ۱۵۰۰ متر خواهد بود و رکورد برد آن در شلیک توسط تک‌تیراندازها بیش از ۳۵۰۰ متر ثبت شده است.

جمع‌بندی

در پایان می‌توان گفت که میزان مرگبار بودن مهمات به چیزی بیش از اندازه یا سرعت آن‌ها بستگی دارد. اینکه یک گلوله تا چه اندازه می‌تواند به‌طور موثر انرژی را منتقل کند و به بافت‌های حیاتی آسیب بزند، موضوع بسیار مهمی است. هر یک از این گلوله‌ها پتانسیل مرگبار خود را به روشی متفاوت، چه از طریق قدرت محض، طراحی دقیق یا مهندسی هوشمند به‌دست می‌آورند.