تفاوت IPv4 و IPv6 چیست؟ کدام بهتر است؟

اما به هر حال IP با دو ورژن 4 و 6 ارائه می شود و این سوال که هر کدام از آنها چه ویژگی هایی دارند، از مسائلی است که می تواند برای هر کسی جذاب باشد. در ادامه قبل از اینکه ببینیم IPv4 بهتر است یا IPv6 لازم است کمی در مورد اینکه اصلا IP چیست و چه کاری برای ما انجام می دهد صحبت کنیم.

فهرست مطالب

IP یا همان Internet Protocol چطور کار می کند!؟

آی پی مفهومی است که در زمان کار کردن با اینترنت زیاد آن را می شنویم و در بعضی از مواقع می تواند حتی تا حدودی ما را به دردسر بیندازد و مجبور به کارهایی مانند تغییر IP با استفاده از بعضی از برنامه ها شویم. اما تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که این آی پی واقعا چه کاری انجام می دهد!؟ در این مورد باید بگوییم IP که مخفف عبات Internet Protocol است  که هر دستگاهی که به اینترنت متصل شده باشد، یکی از این شناسه ها را دارد.

فرض کنید شما با موبایل خود به اینترنت وصل شده اید و چیزی را در گوگل جستجو می کنید. سایت گوگل از کجا باید بداند بعد از اینکه فهرستی از سایت های مورد نظر را لیست کرد، آن را به چه کسی نمایش دهد!؟ یا وقتی که شما یک فیلم را از یک سایت دانلود می کنید، سایت مورد نظر از کجا می داند که فیلم را باید برای چه کسی بفرستد!؟ اینجا همان محلی است که IP وارد عمل شده و یک هویت خاص به دستگاه شما می دهد که بتواند با اینترنت کار کند.

فایل ها و اطلاعاتی که از طریق اینترنت رد و بدل می شوند، به بسته های اطلاعاتی کوچکی تقسیم می شوند که به آنها پکت (Packet) گفته می شود. این بسته ها به صورت رمزگذاری شده و با استفاده از آدرس های IP به سمت مقصد خود که می توانند کاربران و یا سایت های اینترنتی باشند حرکت کرده و اساس کار اینترنت را تشکیل می دهند. پس هر چیزی که از طریق اینترنت رد و بدل شده و به ما می رسد همین مسیر را به کمک آی پی طی کرده است.

البته تعریفی که ما در اینجا ارائه دادیم یک تعریف ساده و پیش پا افتاده بود و در صورتی که به اطلاعات تکمیلی در مورد IP نیاز دارید بهتر است سری به مقاله آدرس IP چیست بزنید.

ما در اینترنت به طور کلی از دو نوع IP استفاده می کنیم. IP های ورژن 4 که به صورت IPv4 نوشته می شوند و IP های ورژن 6 که به صورت IPv6 آنها را می شناسیم. در ادامه توضیح مختصری را هم در مورد هر کدام از این IP ها خواهیم دید.

IPv4 چیست؟

IPv4 در واقع همان نوع پایه IP است که اولین بار با خود اینترنت متولد شد (42 سال پیش، در سال 1981) و اصلی ترین نوع آدرس دهی در اینترنت به حساب می آید. در این نوع آدرس دهی اتفاقی که می افتد این است که هر دستگاه می تواند یک آدرس عددی شامل 4 بخش مختلف که با نقطه (.) از هم جدا می شوند را داشته باشد. تصویر زیر نمونه ای از این IP را به شما نمایش می دهد:

البته باید در نظر داشت ورژن 4 به این معنی نیست که این آدرس 4 بخش دارد و در واقع به معنای طول این آدرس 32 بیتی است که حاصل عبارت 2 به توان 4 است! همانطور که می بینید این آدرس از چهار بخش مختلف ساخته شده است که هر کدام از آنها یک عدد دسیمال را نمایش می دهند. در صورتی که بخواهیم بگوییم با این ساختار میتوان چند آدرس تولید کرد باید گفت که تعداد IP های ورژن 4 که می توانیم بسازیم، در حدود 4.3 میلیارد می باشد. زمانی که IP برای اولین بار ارائه شده بود این عدد یک مورد دست نیافتنی به نظر می رسید اما با ورود دستگاه های موبایل و حتی اینترنت اشیا و متصل شدن دستگاه های زیادی به اینترنت باید گفت که دیگر این تعداد آدرس جوابگوی اینترنت نبود و IPv6 برای جلوگیری از مشکلات آدرس دهی ارائه شد.

IPv6 چیست؟

تنها 14 سال بعد از شروع به کار اینترنت دانشمندان متوجه این موضوع شدند که ممکن است در برآوردهای خود اشتباه کرده باشند و سرعت رشد اینترنت از آنچه که تصور می کردند بیشتر است. این موضوع باعث شد که روش آدرس گذاری دیگری که بتواند در اولین گام مشکل تعداد آدرس ها را برطرف کند و بعد از آن در مراحل دیگر مواردی مثل امنیت، سرعت و مسیریابی را هم بهبود دهد ایجاد شود. در سال 1995 ورژن دیگری از آی پی به نام IPv6 معرفی شد که می تواند یک نمونه از آن را در تصویر زیر مشاهده کنید:

در IP ورژن 6 ما به جای 4 بخش 8 بخش را داریم (اسم ورژن 6 بخاطر 2 به توان 6 بودن طول آدرس است). هر کدام از این بخش ها به جای اعداد دسیمال اعداد هگزادسیمال هستند که در واقع ترکیبی از عدد و حروف هستند. در واقع باید گفت تعداد آی پی هایی که با استفاده از یان ترکیب می توان ساخت مقدار 2 به توان 128 خواهد بود که عدد زیر خواهد شد:

340,282,366,920,938,463,463,374,607,431,768,211,456

این عدد از دو برابر اتم های سازنده سیاره زمین هم بیشتر است و بعید به نظر می رسد که به این زودی ها بتوانیم این تعداد دیوایس را به اینترنت متصل کنیم!

اکنون که دقیقا می دانیم، این دو ورژن IP چه هستند و هر کدام چه معنایی دارند بهتر است به سراغ بحث اصلی برویم و ببینم که Ipv4 بهتر است یا IPv6 و دلیل این برتری در کجا قرار دارد.

IPv4 بهتر است یا IPv6؟

همانطور که پیشتر هم گفته بودیم هر دو IP ورژن های 4 و 6 برای این ایجاد شده اند که کار مسیریابی راب رای ما انجام بدهند. ولی اینکه IPv4 بهتر است یا IPv6 باید گفت نمی توان به صورت دقیق مشخص کرد. از آنچه که IP ورژن 6 بعد از 4 منتشر شده و برای اصلاح ایرادات ورژن 4 بوده است، می توانیم انتظار داشته باشیم که در یک سری از موارد عملکرد بهتری را داشته باشد. اما باید اضافه کرد که IP های ورژن 6 هنوز هم پیچیدگی ها و ایراداتی را دارند و نمی توانند در بعضی از موارد به خوبی IP های ورژن 4 عمل کنند.

اولین گزینه ای که می تواند در درک این مورد که Ipv4 بهتر است یا IPv6 به ما کمک کند بررسی نقاط قوت هر کدام از این IP ها و ویژگی هایی اند که در اختیار ما می گذارند. در جدول زیر می توانید هر کدام از این موارد را مشاهده کنید:

هر چند این توضیحات کمی تخصصی تر آنچه تا اینجا بحث کرده ایم می باشند و اگر بخواهیم هر کدام را به صورت اختصاصی باز کنیم باید وارد مباحث مهندسی نرم افزار شویم که خود مقوله ای بسیار پیچیده است، اما می توان از بررسی آنها این نتیجه را گرفت که IPv6 به صورت نسبی برتری های تکمیلی ای نسبت به IPv4 دارد. اما در مورد اینکه IPv4 بهتر است یا IPv6 باید در مورد معایب و ایراداتی که هر کدام از این دو سیستم آدرس دهی با آن مواجه اند هم صحبت کنیم.

وقتی که ایرادات را در نظر بگیریم می توانیم دید بهتری نسبت به هر دوی این IP ها داشته باشیم. در حالت کلی می توان ارزیابی کرد که IPv6 از تکنولوژی قدرتمندتری بهره مند است و برای اینکه کمبود های IPv4 را جبران کند ارائه شده پس می تواند از خیلی جهات بهتر از IPv4 باشد اما این موضوع اصلا به این معنا نیست که IPv4 یک تکنولوژی از رده خارج است و با سهولت و سرعت خوبی می تواند کار ما را راه بیندازد.

جدول زیر می تواند به طور خلاصه به ما بگوید در کدام یک از موارد هر یک از این دو ورژن IP می توانند ویژگی های بهتر و موثرتری را به ما ارائه دهند، یا به زبان ساده در  زمینه های خاص IPv4 بهتر است یا IPv6:

با توجه به این جدول می توان گفت که جواب سوال IPv4 بهتر است یا IPv6 با برتری IPv6 پاسخ داده می شود. البته باید گفت که این مورد اصلا موضوعی نیست که بخواهیم نگران آن باشیم و چیزی نیست که در کارکرد کل شبکه ما خللی ایجاد کند. به هر حال باید در نظر داشت که روزی ما مجبور هستیم IP های ورژن 4 را به ورژن 6 تغییر دهیم. هرچند این مساله در کارکرد کلی با اینترنت اصلا حس نمی شود و صرفا تنظیماتی است که در خیلی از موارد هم به صورت خودکار اعمال می شود.

نتیجه گیری

در این مقاله در مورد پاسخ این سوال که IPv4 بهتر است یا IPv6 با هم صحبت کردیم و دیدیم طبیعتا آی پی ورژن 6 که برای رفع محدودیت های ورژن 4 ارائه شده است، می تواند عملکردی بهتر داشته باشد و قابلیت های وسیع تر و جدید تری را به ما می دهد اما اینکه بخواهیم بگوییم در حال حاضر با استفاده از ورژن 4 اینترنت ما دچار افت کیفیت می شود صحیح نبوده و از نظر کارایی قابل لمس هر دو در یک سطح قرار می گیرند. باید گفت اکنون استفاده از ورژن 4 بیشتر بوده، پیکربندی آن ساده تر است و همینطور با سیستم های فعلی سازگارتر می باشد، اما ورژن 6 به دلیل رعایت موارد امنیتی به صورت پیش فرض، سازگاری بهتر با دستگاه های موبایل، هدر سبک تر و کوچکتر و بسیاری موارد دیگر قابلیت های بیشتری را نسبت به این ورژن ارائه می دهد.