بررسی بازی Riven

در سال 1997 میلادی، اثری به نام Riven عرضه شد که به یکی از پرفروش‌ترین بازی‌های آن سال تبدیل و حتی نام‌اش در تاریخ بازی‌ها به ثبت رسید. بدون شک دوست‌داران ژانر ماجراجویی مبتنی بر پازل، با سری بازی Myst آشنایی دارند. این مجموعه با پازل‌های پیچیده‌شان، گیمرها را به کاوش در محیط‌های بازی تشویق می‌کنند و با فضاسازی جذاب که با کمک گرافیک فنی و هنری در کنار موسیقی درجه یک صورت گرفته، خود را در یاد دوست‌داران این ژانر بازی‌ها، ثبت کرده‌اند. Riven، دومین بازی از این مجموعه است که علی‌رغم اینکه نام این سری بازی را همراه ندارد، اما شیرازه آن‌چه عرضه می‌کند، همان روح دوست‌داشتنی مجموعه Myst است.

در سال 2022، استدیو Cyan توسعه‌دهنده این مجموعه بازی‌ها، تصمیم گرفت تا  Riven را همچون Myst بازسازی کند. آن‌ها در این راه دو هدف داشتند: ادای احترام به ریشه‌ها و جهش به آینده. آیا نسخه ریمیک Riven موفق می‌شود تا با ارائه نقاط قوت این بازی در قالبی جدید و مدرن، در عین وفاداری به نسخه اصلی، همچون هدف توسعه‌دهندگان‌اش به سوی آینده حرکت کند؟ یا به بیراهه‌ای می‌رود که در آن‌ نه آینده معلوم است و نه گذشته؟
مهم‌ترین نقطه قوت بازی Riven، طراحی هنری درخشان آن است. توسعه‌دهندگان این ریمیک با وفاداری به نسخه اصلی، شکوه طراحی هنری آن را در قالبی جدید و مدرن عرضه کرده‌اند. سازه‌های ویکتوریایی و محیط‌های متنوع بازی در نسخه اول، به شکل عکس‌هایی از پیش‌رندر شده مقابل مخاطب قرار می‌گرفت. حالا می‌توان از این مناظر دوست‌داشتنی با کمک تکنولوژی‌های روز صنعت بازی، به صورت هم‌زمان و سه‌بعدی لذت برد. توسعه‌دهندگان، جذابیت‌های هنری بازی را با استفاده از موتور گرافیکی Unreal Engine 5 عرضه کرده‌اند تا همچون نسخه اصلی، با اثری طرف باشیم که در بخش گرافیک فنی و هنری، حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. ساختمان‌هایی بزرگ با گنبدهای طلایی، جنگل‌های سرسبز در کنار معادنی که آب آن‌ها را فراگرفته، همگی با کیفیتی مثال‌زدنی پیش چشم مخاطب قرار می‌گیرند تا جلوه‌های درخشان هنری نسخه 1997 را یادآوری کنند.

در کنار بازسازی چشم‌نواز محیط‌های بازی، باید به نورپردازی با کیفیت آن اشاره کرد. نور و سایه همانند نسخه 1997 بازی Riven، در نسخه ریمیک نیز نقش بزرگی ایفا می‌کند. قدم زدن در ساختمان‌هایی با شیشه‌های رنگی و تماشای عبور نور از آن شیشه‌ها، انعکاس نور آفتاب بر گنبدهای طلایی بزرگ، یا ورود به معادن تاریک با چراغ‌هایی محدود، لذتی است که در کمتر اثری می‌توان دید. نسخه اول Riven اثری است که با گذشت زمان غیر‌ قابل بازی نشده و تنها روی آن خاکی به نام قدیمی شدن تکنولوژیک نشسته‌ است. توسعه‌دهندگان به خوبی دریافتند که بازی جدید برای ارائه حال و هوای نسخه 1997، تنها به نوسازی نیاز دارد. احترام این ریمیک (حداقل در بعد طراحی هنری) به آنچه نسخه اصلی پیش چشم دوست‌داران بازی‌های ماجراجویی پازلی قرار داد، چیزی است که ریمیک Riven را ارزشمند می‌کند.

در طراحی هر منطقه از بازی، ظرافت بسیاری به کار رفته است. حجم ریزه‌کاری‌ها در جهان بازی به قدری زیاد بود که در هر سفرم به مناطق جدید، تعدادی از جزییات از دیدم پنهان می‌ماند. در بخشی از بازی، به طور تصادفی به راه‌پله‌ای برخوردم که من را به یک پازل در محیطی جدید رساند. لذت کشف جزییات پنهان، چیزی است که جست‌وجو در جهان Riven را ارزشمند و من را به کاوش بیشتر محیط‌های بازی، تشویق می‌کرد.
با ورود به اولین منطقه بازی و تماشای ساختمان‌های مشابه منطقه اول از دور، این ترس در من وجود داشت که ممکن است مناطق بازی، به زودی برایم خسته‌کننده شده و جست‌وجو برای کشف راه حل پازل‌ها، به امری اجباری برای پیشروی در داستان تبدیل شود. اما تنوع بی‌نظیر محیط‌ها، به تازه ماندن تجربه بازی در ذهنم کمک ‌کرد. بازی ناگهان پس از عبور از ساختمان‌هایی بزرگ، من را به جنگلی سرسبز و پر از پروانه رساند که کوچک‌ترین شباهتی به منطقه قبل نداشت. این غافلگیری در ارائه مناطق جدید، لذتی هیجان‌انگیز است که با تجربه بازی Riven به دست می‌آید. در چنین لحظاتی، Riven مخاطب را از قالب گیمر خارج کرده و لباس یک کاوشگر ماجراجو را به تن او می‌کند که وظیفه‌اش کشف رازهای یک تمدن است. احساسی که به خوبی به لطف طراحی هنری بی‌نظیر بازی به مخاطب منتقل می‌شود. اما طراحی هنری، در ارائه این احساس تنها نیست و ابزارهای کمکی دارد که چیزی از کیفیت طراحی هنری و فنی بازی کم ندارند.

آن‌چه بازی Riven در سال 1997 را به اثری پرطرفدار تبدیل کرد، ترکیب صداگذاری درجه‌یک و موسیقی مناسب با طراحی هنری بی‌نظیر، لذت حل پازل در فضایی آرام و دوست‌داشتنی و موسیقی که پابه‌پای آن حرکت می‌کرد بود. تجربه‌ای که در آن سال‌ها، کمتر اثری نظیرش را ارائه‌ کرده بود. صداهای محیطی و آهنگ‌هایی که در Riven شنیده می‌شد، قدم به قدم، تنهایی گیمر در جهان بازی را به او یادآوری می‌کرد و پابه‌پای او تا کشف حقیقت پیش می‌رفت. چیزی که در نسخه ریمیک نیز وجود دارد. در قسمتی از بازی و هنگامی که مشغول کاوش در محیط بودم، صدای چرخ‌دهنده‌های بزرگی را می‌شنیدم که از سازه‌های دوردست به گوش می‌رسید. وجود چنین لحظاتی، وسعت دنیای بازی و تنهایی من در این جهان بزرگ را به من گوشزد می‌کرد.

صداگذاری و موسیقی‌های‌ درجه یک نسخه ریمیک Riven را  می‌توان یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت آن دانست. شکی در این نیست که طراحی هنری بازی به تنهایی می‌تواند بار احساسی آن‌را به دوش کشیده و به خوبی احساسات مد نظر خود را به گیمر منتقل کند. اما صداگذاری و موسیقی Riven ادویه‌ای به دست‌پخت استدیو Cyan اضافه می‌کند که مزه‌اش را از این جهان خارج کرده و در سطحی جدید قرار می‌دهد. عمق بی‌نظیری که صداگذاری و موسیقی‌های Riven به فضاسازی بازی می‌دهد، سبب شده تا این ابزار بیش‌تر به بازوی دیگر Riven در کنار گرافیک هنری و فنی آن قرار بگیرد، نه یک چرخ‌دنده کوچک که به فضا‌سازی بازی کمک می‌کند. این بازوهای قدرت‌مند در نهایت حس ناب نسخه 1997 را بدون تغییر و در لباسی نو به دوست‌‌داران این بازی و طرفداران بازی‌های ماجراجویی پازلی، ارائه می‌کنند.
وفاداری استدیو Cyan به نسخه 1997 بازی Riven در بعد طراحی فنی و هنری ارزشمند است. اما این وفاداری در بخش گیم‌پلی ادامه پیدا نمی‌کند. پازل‌های دشوار Riven سبب شده‌بود تا این بازی از نظر درجه سختی، بالاتر از اولین عنوان Myst قرار بگیرد. گیم‌پلی این بازی شامل پازل‌های منطقی دشواری بود که گیمر را وادار به جست‌وجو در محیط برای یافتن سرنخ می‌کرد و او را از کار با دستگاه‌های بخار تا گرفتن قورباغه می‌کشاند. این گیم‌پلی بود که تمامی نقاط قوت بازی را کامل می‌کرد. لذتی که از کاوش یک منطقه برای فهمیدن ساز و کار یک پازل و در نهایت حس رضایت از حل کردن آن به دست می‌آمد، روح Riven را شکل می‌داد. طراحی هنری و فنی بازی در کنار موسیقی و صداگذاری آن، بستری آماده می‌کردند که به لطف گیم‌پلی درگیر‌کننده‌اش کامل می‌شد و Riven، تکمیل شدن خود را مدیون پازل‌های پیچیده‌اش بود.

در نسخه ریمیک، برخی از پازل‌های قدیمی، محدود‌تر و ساده‌تر شده‌اند. این ساده‌تر شدن را از اولین پازل در منطقه ابتدایی بازی می‌توان دید. با‌ اینکه تعداد محدودی از پازل‌های نسخه 1997 بازی، بیش از حد پیچیده بوده و گیمر را مجبور به شکار پیکسل و گشتن گوشه‌به‌گوشه بازی، به شکلی غیر منطقی می‌کردند و به همین دلیل، ساده‌تر کردن آن پازل‌ها در بازی جدید، اقدامی معقول بود. اما با پیشروی در بازی پازل‌های تغییر یافته بیشتری را مشاهده کردم که تغییرشان نه تنها منطقی نبود، بلکه اقدامی غیر ضروری به نظر می‌رسید.

برخی از پازل‌هایی که در مقایسه با نسخه اصلی ساده‌تر شده‌اند، از به‌یاد‌ماندنی ترین پازل‌های نسخه اولیه و بخشی از هویت آن بودند. تغییر چنین پازل‌های دوست‌داشتنی، ضروری به نظر نمی‌رسد. همان‌طور که پیش‌تر به آن پرداختم، هنگامی که ریمیک Riven برای اولین بار معرفی شد، توسعه‌دهندگان بازی وعده ادای احترام به ریشه‌ها و جهش به آینده را دادند. هنگامی که برخی از پازل‌های تغییر کرده بازی جدید را دیدم، به یاد حرف‌شان افتادم. علی‌رغم اینکه بهبودهای بی‌شمار فنی و هنری نسخه ریمیک، در راستای هدف جهش به آینده‌ای است که توسعه‌دهندگان وعده‌اش را دادند، اما برخی تغییرات غیر ضروری پازل‌های دوست‌داشتنی بازی، به دیگر هدف توسعه‌دهندگان آن یعنی احترام به ریشه‌ها، لطمه وارد می‌کند. البته ذکر این نکته ضروری است که چنین تغییراتی، نسخه ریمیک Riven را از یک بازی درجه‌یک ماجراجویی مبتنی بر پازل دور نکرده و بیشتر از همه، ممکن است به کام طرفداران قدیمی این بازی خوش نیاید. در نسخه ریمیک هم‌چنان با پازل‌هایی منطقی طرف هستیم که حل کردن‌شان نیازمند کاوش در محیط و جمع‌آوری سرنخ است و کیفیت مطلوبی دارند.

نکته منفی مورد بحث دیگر، حرکت در جهان بازی است. با این‌که حرکت هم‌زمان در جهان سه بعدی نسخه ریمیک، آن‌چه گیمرها در سال 1997 تصور می‌کردند را به واقعیت تبدیل کرده، اما به نرمی صورت نمی‌گیرد. با کلیک روی نردبان‌ها، به صورت اتوماتیک و بدون کنترل من، به انتهای نردبان هدایت می‌شدم. ممکن بود در قسمتی به اشتباه روی نردبان کلیک کنم، در این لحظه بود که یک‌بار به طور اتوماتیک به بالا هدایت می‌شدم و مجبور بودم دوباره (باز هم به صورت اتوماتیک) به پایین بیایم. این مکانیک‌ شاید در یک بازی ساخته شده در سال 1997 معقول به نظر برسد، اما با پیشرفت‌های بی‌شمار تکنولوژیک صنعت بازی، تجربه‌اش، آن‌هم در یک بازی ریمیک، قابل قبول نیست. در چنین موقعیت‌هایی، احساس می‌کردم که بخش‌های از بازی در گذشته گیر کرده و از هدف جهش به آینده‌ای که استدیو Cyan به دنبال آن بود، فاصله گرفته‌است. انتظار داشتم این ریمیک که برای VR نیز عرضه شده، حرکاتی طبیعی‌تر و نرم‌تر را برای شخصیت اصلی بازی در نظر بگیرد. اما در بسیاری از موارد حس می‌کردم که کنترل و سیستم حرکتی بازی، برخلاف طراحی فنی و هنری‌اش، مدرن نیست. این سیستم حرکت خشک و قدیمی، بیشتر از سایر گیمرها، برای افرادی که با VR این بازی را تجربه می‌کنند، آزاردهنده خواهد بود.

توسعه‌دهندگان بازی Riven با هدف ادای احترام به ریشه‌ها و جهش به آینده، یکی از بزرگ‌ترین بازی‌های ساخته شده در سال 1997 را دوباره‌سازی کرده‌اند. تغییر غیر ضرروی برخی پازل‌ها و خشکی کنترل و سیستم حرکتی، نسخه ریمیک این اثر را از اهداف مد نظر توسعه‌دهندگان‌اش دور می‌کند. با این‌حال استفاده از Unreal Engine 5 و بازسازی سه‌بعدی جهان زیبای بازی با وفاداری به طراحی هنری نسخه اصلی، در کنار صداگذاری و موسیقی درجه یک و فضاسازی قدرت‌مند، نقاط قوتی است که تجربه این اثر را ارزشمند کرده. این نقاط قوت سبب شده تا نسخه ریمیک بازی Riven با ادای احترام به ریشه‌ها، همان تجربه ناب نسخه اصلی را عرضه کند و با جهش به آینده، تجربه بازی را در قالبی مدرن و با استفاده از تکنولوژی‌های روز به نمایش بگذارد.