با انواع ضد یخ آشنا شوید!
ضدیخ ماده‌ای است که برای جلوگیری از یخ‌زدگی مایعات یا سطوح استفاده می‌شود. این ماده معمولاً به آب یا سوخت‌ها اضافه می‌شود تا دمای انجماد آنها را پایین بیاورد و از یخ‌زدگی جلوگیری کند.
ضدیخ‌ها در خودروها برای جلوگیری از یخ‌زدگی مایع خنک‌کننده موتور و در هواپیماها برای جلوگیری از یخ‌زدگی روی بال‌ها و بدنه استفاده می‌شوند. مواد شیمیایی مختلفی مانند اتیلن گلیکول و پروپیلن گلیکول معمولاً به عنوان ضدیخ مورد استفاده قرار می‌گیرند.
عملکرد ضدیخ
ضدیخ‌ها با پایین آوردن نقطه انجماد مایعات و بالا بردن نقطه جوش آنها، از یخ‌زدگی و جوش‌آوردن سیستم‌های مختلف، به ویژه در خودروها، جلوگیری می‌کنند.
پایین آوردن نقطه انجماد: وقتی ضدیخ به آب اضافه می‌شود، ساختار مولکولی آب تغییر می‌کند و نقطه انجماد آن به شدت کاهش می‌یابد. به عنوان مثال، آب خالص در ۰ درجه سانتی‌گراد یخ می‌زند، اما وقتی با ضدیخ (مانند اتیلن گلیکول) مخلوط شود، نقطه انجماد می‌تواند تا دمایی حدود منفی ۴۰ درجه سانتی‌گراد کاهش یابد. این ویژگی در مناطقی با دمای سرد، از یخ زدن مایع خنک‌کننده درون رادیاتور و مجاری موتور جلوگیری می‌کند.
بالا بردن نقطه جوش: ضدیخ همچنین نقطه جوش مایعات را افزایش می‌دهد. این ویژگی باعث می‌شود که در دماهای بالا، مایع خنک‌کننده دیرتر به جوش آید. این امر در جلوگیری از جوش‌آوردن موتور در شرایط گرم یا تحت فشار کاری بالا مؤثر است.
محافظت در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی: بسیاری از ضدیخ‌ها حاوی مواد افزودنی هستند که از خوردگی و زنگ‌زدگی اجزای داخلی سیستم خنک‌کننده، مانند رادیاتور، واترپمپ و مجاری موتور جلوگیری می‌کنند. این افزودنی‌ها یک لایه محافظ روی سطوح فلزی تشکیل می‌دهند که از آسیب دیدن آنها توسط آب و دیگر مواد شیمیایی جلوگیری می‌کند.
بهبود انتقال حرارت: ضدیخ‌ها باعث بهبود انتقال حرارت در سیستم خنک‌کننده می‌شوند. به این معنی است که حرارت تولید شده توسط موتور به صورت مؤثرتری به مایع خنک‌کننده منتقل شده و سپس از طریق رادیاتور به محیط بیرونی دفع می‌شود.
جلوگیری از تشکیل رسوبات: مواد موجود در ضدیخ‌ها همچنین به جلوگیری از تشکیل رسوبات و لجن‌های داخلی کمک می‌کنند. این ویژگی باعث افزایش عمر مفید سیستم خنک‌کننده و حفظ کارایی آن می‌شود.
در مجموع، ضدیخ‌ها با ترکیبی از ویژگی‌های فوق، نقش حیاتی در حفظ سلامت موتور و سایر سیستم‌های مرتبط دارند و از خرابی‌های ناشی از یخ‌زدگی، جوش‌آوردن و خوردگی جلوگیری می‌کنند.
انواع ضدیخ
ضدیخ‌ها به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند
-
ضدیخ‌های پایه معدنی (سنتی)
– اتیلن گلیکول: این نوع ضدیخ بسیار پرکاربرد است و دارای خاصیت ضدیخ و ضدجوش بوده و معمولاً در خودروها و ماشین‌آلات صنعتی استفاده می‌شود. اتیلن گلیکول سمی است و باید احتیاط کرد.
– پروپیلن گلیکول: پروپیلن گلیکول ضدیخی با سمیت کمتر نسبت به اتیلن گلیکول است و به همین دلیل در کاربردهایی که با انسان در تماس است، مثل صنایع غذایی و دارویی، بیشتر استفاده می‌شود.
-
ضدیخ‌های ارگانیک OAT و HOAT
OAT: این نوع ضدیخ‌ها بر پایه اسیدهای آلی ساخته می‌شوند و معمولاً عمر طولانی‌تری نسبت به ضدیخ‌های سنتی دارند. OATها برای استفاده در خودروهای جدیدتر توصیه می‌شوند و معمولاً نیاز به تعویض کمتری دارند.
HOAT: این نوع ضدیخ ترکیبی از تکنولوژی‌های ضدیخ معدنی و ارگانیک است. HOATها خاصیت محافظتی بیشتری برای موتور دارند و در برابر خوردگی مقاوم‌تر هستند. این نوع ضدیخ‌ها برای انواع خودروها و ماشین‌آلات سنگین مناسب هستند.
هر یک از این ضدیخ‌ها می‌توانند به صورت خالص یا به صورت محلول در آب مورد استفاده قرار گیرند. مهم است که همیشه نوع مناسب ضدیخ را بر اساس نیاز و توصیه سازنده وسیله نقلیه یا دستگاه انتخاب کنید.
source