از کجا بدانیم غلظت خون داریم؟ و علائم آن

همه چیز درباره غلظت خون، علائم و درمان آن

در ادامه با غلظت خون و نشانه‌های آن در بدن آشنا می‌شوید. با دانشچی همراه باشید.

غلظت خون چیست؟

غلظت خون یا پلی‌سیتمی، اختلالی است که در آن تعداد گلبول‌های قرمز خون از حد طبیعی فراتر می‌رود. این افزایش می‌تواند خون را غلیظ‌تر کرده و در گردش خون و رساندن اکسیژن به بافت‌های بدن اختلال ایجاد کند.

علائم

در بسیاری از موارد، غلظت خون علائم واضحی ندارد و به طور اتفاقی در آزمایش خون برای بیماری‌های دیگر تشخیص داده می‌شود. با این حال، برخی علائم می‌توانند نشان‌دهنده غلظت خون باشند، از جمله:

• خستگی و ضعف: افزایش گلبول‌های قرمز خون می‌تواند جریان خون را کند کرده و اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها را مختل کند. این موضوع باعث می‌شود فرد احساس خستگی و ضعف مداوم داشته باشد.

• سردرد: سردردهای مکرر و شدید، به خصوص اگر با علائم دیگر همراه باشند، می‌توانند از نشانه‌های این بیماری باشند. این سردردها به دلیل کاهش جریان خون به مغز و افزایش فشار داخل جمجمه ایجاد می‌شوند.

• سرگیجه: سرگیجه و احساس سبکی سر، به خصوص هنگام تغییر وضعیت ناگهانی (مثلاً از حالت نشسته به ایستاده)، می‌تواند به دلیل کاهش جریان خون به مغز رخ دهد.

• اختلالات بینایی: تاری دید، دوبینی و یا دیدن نقاط شناور در میدان دید از جمله نشانه های این اختلال در خون می‌باشد. این علائم به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به چشم‌ها و اختلال در عملکرد شبکیه ایجاد می‌شوند.

• خارش پوست: خارش پوست، به خصوص پس از حمام گرم، می‌تواند به دلیل افزایش هیستامین در خون رخ دهد. هیستامین یک ماده شیمیایی است که در پاسخ به التهاب و آلرژی آزاد می‌شود و می‌تواند باعث خارش شود.

• قرمزی پوست: قرمزی صورت، دست‌ها و پاها به دلیل افزایش گلبول‌های قرمز در خون می‌تواند مشاهده شود. این قرمزی به خصوص در نوک انگشتان، لب‌ها و گوش‌ها بیشتر دیده می‌شود.

• کبودی: کبودی آسان و بدون دلیل می‌تواند از نشانه‌های غلظت خون باشد. این کبودی‌ها به دلیل شکنندگی مویرگ‌ها و اختلال در عملکرد پلاکت‌ها ایجاد می‌شوند.

• تنگی نفس: به دلیل کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها، تنگی نفس می‌تواند رخ دهد. این تنگی نفس می‌تواند در هنگام فعالیت بدنی و یا حتی در حالت استراحت نیز وجود داشته باشد.

• درد مفاصل: درد در مفاصل، به خصوص در انگشتان دست و پا، می‌تواند از نشانه‌های غلظت خون باشد. این درد به دلیل افزایش اسید اوریک در خون و رسوب کریستال‌های آن در مفاصل ایجاد می‌شود.

• خونریزی: خونریزی از بینی، لثه و یا دستگاه گوارش می‌تواند به دلیل اختلال در عملکرد پلاکت‌ها رخ دهد. پلاکت‌ها سلول‌های خونی هستند که در انعقاد خون نقش دارند و کاهش تعداد آنها می‌تواند باعث خونریزی شود.

نشانه‌های غلظت خون در پاها

• سنگینی پاها: احساس سنگینی و خستگی در پاها، به خصوص هنگام راه رفتن یا ایستادن طولانی مدت، به دلیل کاهش جریان خون به پاها و تجمع مایعات در آنها ایجاد می‌شود.

• ورم پاها و مچ پا: تجمع مایعات در پاها به دلیل اختلال در گردش خون و افزایش فشار در رگ‌های پاها رخ می‌دهد.

• درد پاها: درد در ساق پا، به خصوص در هنگام شب یا استراحت، می‌تواند به دلیل کاهش جریان خون به عضلات پاها و تجمع مواد زائد در آنها ایجاد شود.

• تغییر رنگ پوست پاها: کبودی یا قرمزی پوست پاها به دلیل اختلال در گردش خون و اکسیژن‌رسانی به بافت‌های پاها رخ می‌دهد.

• زخم پا: زخم‌هایی که به کندی بهبود می‌یابند، به دلیل کاهش جریان خون و اکسیژن‌رسانی به بافت‌های پاها و کاهش توانایی بدن در ترمیم بافت‌ها ایجاد می‌شوند.

• احساس سوزش یا گزگز در پاها: به دلیل کاهش جریان خون به اعصاب پاها و فشار بر روی آنها ایجاد می‌شود.

تشخیص

• آزمایش خون: آزمایش خون کامل (CBC) می‌تواند تعداد گلبول‌های قرمز، هموگلوبین و هماتوکریت را نشان دهد.

• معاینه فیزیکی: پزشک با معاینه فیزیکی و بررسی علائم بیمار، مانند قرمزی پوست، کبودی، بزرگی طحال و کبد، به تشخیص این بیماری کمک می‌کند.

• آزمایش مغز استخوان: در صورت نیاز، برای بررسی علت این بیماری، آزمایش مغز استخوان انجام می‌شود. این آزمایش می‌تواند نشان دهد که آیا تولید گلبول‌های قرمز در مغز استخوان افزایش یافته است یا خیر.

راهکارهای بهبود غلظت خون

هدف از درمان غلظت خون، کاهش غلظت خون و جلوگیری از عوارض آن است.

• فلبوتومی: خارج کردن مقداری خون از بدن به صورت دوره‌ای برای کاهش غلظت خون. این روش معمولاً برای افراد مبتلا به پلی‌سیتمی ورا انجام می‌شود.

• دارو درمانی: استفاده از داروهایی مانند هیدروکسی اوره برای کاهش تولید گلبول‌های قرمز در مغز استخوان. این داروها معمولاً برای افرادی که فلبوتومی برای آنها مناسب نیست و یا به آن پاسخ نمی‌دهند، تجویز می‌شود.

• درمان علت زمینه‌ای: در صورت وجود بیماری زمینه‌ای مانند بیماری‌های قلبی یا ریوی، درمان آن بیماری می‌تواند به بهبود غلظت خون کمک کند. برای مثال، درمان بیماری انسداد مزمن ریوی (COPD) می‌تواند باعث کاهش غلظت خون شود.

تغذیه و غلظت خون

• مصرف مایعات: نوشیدن آب و مایعات فراوان برای رقیق کردن خون و بهبود جریان خون بسیار مهم است. آب به عنوان حلال اصلی بدن، به حمل مواد مغذی و اکسیژن به بافت‌ها و دفع مواد زائد از بدن کمک می‌کند.

• مصرف میوه‌ها و سبزیجات: میوه‌ها و سبزیجات سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند که به کاهش التهاب و بهبود گردش خون کمک می‌کنند. آنتی‌اکسیدان‌ها از آسیب سلول‌ها جلوگیری کرده و به سلامت رگ‌های خونی کمک می‌کنند.

• مصرف مواد غذایی حاوی آهن: در صورت کمبود آهن، مصرف مواد غذایی حاوی آهن مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لوبیا و عدس توصیه می‌شود. آهن برای تولید هموگلوبین ضروری است و کمبود آن می‌تواند باعث کم‌خونی شود.

• مصرف اسید فولیک: اسید فولیک برای تولید گلبول‌های قرمز سالم ضروری است. منابع غذایی حاوی اسید فولیک شامل سبزیجات برگ سبز، حبوبات و غلات غنی شده است. اسید فولیک در تقسیم سلولی و تولید DNA نقش دارد و کمبود آن می‌تواند باعث اختلال در تولید گلبول‌های قرمز شود.

غذاهای مضر برای غلظت خون

• غذاهای چرب: مصرف غذاهای چرب می‌تواند باعث افزایش غلظت خون و تشدید علائم آن شود. چربی‌ها می‌توانند باعث افزایش کلسترول خون و تصلب شرایین شوند که این موضوع می‌تواند جریان خون را مختل کند.

• غذاهای فرآوری شده: غذاهای فرآوری شده حاوی مواد افزودنی و نگهدارنده هستند که می‌توانند برای سلامتی مضر باشند. این مواد می‌توانند باعث التهاب و افزایش غلظت خون شوند.

• نمک: مصرف زیاد نمک می‌تواند باعث افزایش فشار خون و تشدید علائم غلظت خون شود. نمک باعث احتباس آب در بدن و افزایش حجم خون می‌شود که این موضوع می‌تواند باعث افزایش فشار خون شود.

• الکل: مصرف الکل می‌تواند باعث دهیدراتاسیون و افزایش غلظت خون شود. الکل باعث دفع آب از بدن و کاهش حجم خون می‌شود که این موضوع می‌تواند باعث افزایش غلظت خون شود.

نکات مهم:

• غلظت خون می‌تواند عوارض جدی مانند لخته شدن خون، سکته مغزی و حمله قلبی را به همراه داشته باشد. لخته شدن خون می‌تواند باعث انسداد رگ‌های خونی و کاهش جریان خون به اندام‌های مختلف بدن شود که این موضوع می‌تواند باعث آسیب به اندام‌ها و حتی مرگ شود.

• در صورت مشاهده علائم این بیماری، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با انجام معاینات و آزمایشات لازم می‌تواند غلظت خون را تشخیص داده و درمان مناسب را شروع کند.

• پیروی از دستورات پزشک و رعایت رژیم غذایی مناسب برای کنترل غلظت خون بسیار مهم است. رعایت رژیم غذایی سالم و مصرف مایعات فراوان می‌تواند به کاهش غلظت خون و جلوگیری از عوارض آن کمک کند.

• انجام فعالیت بدنی منظم و پرهیز از استعمال دخانیات به بهبود گردش خون و کاهش غلظت آن کمک می‌کند. فعالیت بدنی باعث تقویت عضلات قلب و بهبود جریان خون می‌شود. استعمال دخانیات باعث تنگ شدن رگ‌های خونی و کاهش جریان خون می‌شود.

چطور فشار خون را پایین بیاوریم؟

اختصاصی-دانشچی