با چالش ها و محدودیت مهریه بالا در قانون بیشتر آشنا شوید!
مسئله مهریه بالا از دیرباز یکی از چالش های مهم در روابط زوجین و نظام حقوقی خانواده در بسیاری از جوامع، از جمله ایران، بوده است. بعضی از کارشناسان زیاد بودن مهریه را تضمینی برای زندگی مشترک دانسته و برخی دیگر آن را تهدیدی جدی برای پایداری خانواده ها تعریف کرده اند.
در نظر داشته باشید که تعیین مهریه های نجومی و غیرمتعارف، علاوه بر ایجاد مشکلات اقتصادی برای مردان، به عنوان یک ابزار فشار در روابط زناشویی نیز مورد استفاده قرار می گیرد.
این امر نه تنها به استحکام بنیان خانواده کمک نمی کند، بلکه به پیچیدگی های حقوقی و اجتماعی بسیاری منجر می شود. در این گزارش، به بررسی ابعاد مختلف مسئله مهریه سنگین، پیامدهای اجتماعی و حقوقی و همچنین راهکارهای کاهش اثرات مخرب آن خواهیم پرداخت.
علل بروز مهریه بالا یا سنگین
برخی از علل بروز مهریه بالا و سنگین را بررسی می کنیم.
- تغییر نگرش به ازدواج: با تغییر سبک زندگی و افزایش سطح توقعات، نگاه به ازدواج نیز تغییر کرده است. برخی افراد، مهریه سنگین را نوعی تضمین برای آینده خود می دانند و آن را به عنوان یک سرمایه گذاری می بینند.
- فشارهای اجتماعی: فشارهای اجتماعی و فرهنگی نیز در تعیین مهریه سنگین نقش مهمی دارد. خانواده ها، به ویژه خانواده های دختر، گاه با تعیین مهریه های بالا، به دنبال حفظ آبروی خانواده و تأمین آینده دختر خود هستند.
- تورم و نوسانات اقتصادی: افزایش تورم و نوسانات اقتصادی نیز باعث شده است که ارزش پول کاهش یابد و در نتیجه، مبالغ مهریه به صورت اسمی افزایش یابد.
- ضعف قوانین و نظارت ها: نبود قوانین مشخص و نظارت کافی بر تعیین مهریه، باعث شده است که برخی افراد با سوءاستفاده از این شرایط، مهریه های نجومی برای خود قرار دهند.
قانون مهریه در اسلام
مهریه، حق قانونی زن است که از همان لحظه عقد نکاح به او تعلق می گیرد. این حق که می تواند به صورت پول نقد، ملک، طلا یا هر دارایی دیگری تعیین شود، نشان دهنده تعهد قانونی مرد برای تامین امنیت و احترام به حقوق همسرش است.
در صورت بروز هرگونه اختلاف یا مشکل در خصوص مهریه، مراجعه به بهترین وکیل خانواده در تهران می تواند به زن کمک کند تا از حقوق قانونی خود به طور کامل دفاع کند. وکلای خانواده با آگاهی از قوانین و رویه های قضایی، می توانند به زنان در مطالبه حق و حقوقشان یاری رسانند.
قانون مهریه در ایران و محدودیت های آن
طبق قوانین موجود در ایران، مهریه تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی به عنوان مهریه متعارف شناخته می شود و مرد موظف به پرداخت آن به زن است. در صورتی که مهریه بیش از این مقدار تعیین شود، پرداخت آن مشروط به توانایی مالی مرد خواهد بود. به عبارت دیگر، اگر مهریه بالاتر از این حد باشد، دادگاه ابتدا تمکن مالی مرد را بررسی می کند و سپس در مورد نحوه پرداخت یا امکان تقسیط آن تصمیم گیری خواهد کرد.
قانون مهریه عندالمطالبه
در مهریه عندالمطالبه، زن از حق قانونی برخوردار است تا در هر زمان که احساس نیاز کند، مهریه خود را درخواست نماید. این حق، صرف نظر از دلایل شخصی زن برای مطالبه مهریه و حتی در صورت تمایل او به ادامه زندگی مشترک، قابل اعمال است.
قانون مهریه عندالاستطاعه
مهریه عندالاستطاعه یکی از دو نوع مهریه در قانون مدنی ایران است که پرداخت آن به توانایی مالی مرد مشروط شده است. برخلاف مهریه عندالمطالبه که زن می تواند بدون شرط خاصی هر زمان آن را مطالبه کند، در مهریه عندالاستطاعه، زن باید توانایی مالی همسرش را برای پرداخت مهریه ثابت کند.
قانون مهریه پرداخت اقساطی
بر اساس قوانین جدید مهریه، چنانچه مردی توانایی پرداخت یکجا مهریه بالا را نداشته باشد، می تواند با ارائه درخواست اعسار از دادگاه تقاضای پرداخت مهریه به صورت اقساطی نماید. این اقدام قانونی با هدف حمایت از مردانی که توانایی مالی کافی برای پرداخت یکجا مهریه را ندارند و جلوگیری از زندانی شدن آنان در صورت عدم پرداخت، در نظر گرفته شده است.
دادگاه در بررسی درخواست اعسار، وضعیت مالی مرد را به دقت مورد ارزیابی قرار می دهد، در صورتی که مرد توانایی پرداخت یکجا مهریه را داشته باشد، نمی تواند از این امکان قانونی استفاده نماید.
قانون جدید ممنوع الخروجی مهریه
مهریه به عنوان یک حق مالی برای زن محسوب می شود. در صورت عدم پرداخت مهریه توسط مرد و صدور حکم قطعی محکومیت، زن می تواند برای وصول مطالبات خود، درخواست ممنوع الخروجی مرد را مطرح نماید. این امر به معنای محدودیت در خروج مرد از کشور است و تا زمان پرداخت کامل مهریه یا اثبات اعسار وی ادامه خواهد داشت.
اثبات موضوعاتی چون مهریه به صورت معمول ممکن نبوده و گاهی نیاز است از مجموعه های حقوقی حرفه ای برای این موضوع مشاوره بگیرید. گروه حقوقی عدالت به عنوان یک مرجع تخصصی در امور حقوقی خانواده، با ارائه مشاوره حقوقی دقیق و پیگیری موثر، به بانوان در مطالبه مهریه و اجرای احکام کمک می کند.
شرایط قانونی بودن مهریه
قانون مهریه در ایران شرایط مشخصی را برای تعیین و مطالبه مهریه در نظر گرفته است. در ادامه به بررسی بیشتر آن می پردازیم:
- ارزش اقتصادی: مهریه باید دارای ارزش مالی مشخص و قابل ارزیابی باشد. به عبارتی، مهریه باید چیزی باشد که بتوان آن را به پول تبدیل کرد یا معادل پولی آن را تعیین نمود. این شرط در ماده ۱۰۷۸ قانون مدنی تصریح شده است.
- مالکیت زن: مهریه باید به گونه ای تعیین شود که زن بتواند مالک آن شود. این بدان معناست که مهریه باید قابل انتقال به مالکیت زن باشد و هیچ مانعی قانونی برای تملک آن توسط زن وجود نداشته باشد.
- وجود عین معین یا امکان تعیین آن: اگر مهریه یک شیء خاص مانند یک قطعه زمین یا یک جواهر باشد، باید در زمان عقد ازدواج وجود داشته باشد یا حداقل امکان تعیین دقیق آن وجود داشته باشد. در غیر این صورت، مهریه باطل است.
- مالکیت مهریه: اموالی که به عنوان مهریه تعیین می شود، معمولاً باید متعلق به شوهر باشد. البته با اجازه مالک، اموال متعلق به دیگران نیز می توانند به عنوان مهریه تعیین شوند.
- وضوح و مشخص بودن مهریه: مقدار و نوع مهریه باید به طور دقیق و روشن مشخص شود. برای مثال، نمی توان گفت “مقداری طلا” یا “مقداری زمین” بلکه باید مقدار دقیق آن را مشخص کرد.
- منفعت قانونی و عقلایی: مهریه باید معقول بوده و مهریه بالایی نباشد تا از نظر قانون و عقل، منفعت و ارزش داشته باشد. مواردی که خلاف قانون یا اخلاق باشد، نمی تواند به عنوان مهریه تعیین شود.
در مجموع، قانون مهریه به دنبال آن است تا با تعیین شرایط مشخص برای مهریه، از حقوق زن و مرد به طور یکسان محافظت کند و از بروز اختلافات و مشکلات در آینده جلوگیری کند.
عواقب و نتایج مهریه بالا
مسئله مهریه، به عنوان یکی از ارکان اصلی عقد نکاح در اسلام و حقوق ایران، از دیرباز تاکنون همواره با چالش ها و مباحثات فراوانی همراه بوده است. تعیین مهریه بالا نه تنها به استحکام بنیان خانواده کمک نمی کند، بلکه به پیچیدگی های حقوقی و اجتماعی بسیاری منجر می شود.
مهریه علاوه بر اینکه می تواند دلگرمی زوجه در زندگی مشترک باشد، به همان میزان مهریه بالا می تواند مثل یک طوفان بزرگ یک زندگی را نابود کند.
source