ارتباط دیابت بارداری با افزایش اختلالات رشد مغزی در کودکان

1

بر اساس پژوهشی که داده‌های بیش از ۵۶ میلیون بارداری را بررسی کرده، دیابت بارداری می‌تواند خطر اختلالات نوروتوسعه‌ای در کودکان را افزایش دهد. روزنامه نیویورک تایمز جزئیات این پژوهش گسترده را منتشر کرده است.

پژوهشی بی‌سابقه در مقیاس جهانی

دیابت بارداری که می‌تواند یک‌سوم زنان جهان را تحت تأثیر قرار دهد، با افزایش خطر اختلالات عصبی-رشدی در کودکان مرتبط است. در مجله The Lancet Diabetes & Endocrinology پژوهشی منتشر شده که با تکیه بر داده‌های بیش از ۵۶ میلیون بارداری، شواهدی قوی‌تر درباره رابطه میان دیابت بارداری و مشکلات سلامت در کودکان ارائه می‌دهد.

لزوم غربالگری زودهنگام و درمان

اگرچه یافته‌ها به‌طور مستقیم رابطه علت و معلولی را نشان نمی‌دهند، اما کارشناسان بر ضرورت غربالگری و درمان زودهنگام در برابر افزایش موارد دیابت تأکید دارند. طبق آمار سال ۲۰۲۱ در ایالات متحده، ۱۰٪ از زنان مبتلا به دیابت هستند و ۹٪ از زنان باردار هر ساله دچار دیابت بارداری می‌شوند.

تأکید دوباره بر اهمیت کنترل دیابت در بارداری

دکتر الیزابت هالپرین از مرکز دیابت جوسلین (که در این پژوهش شرکت نداشته) گفته است:
«ما مدت‌هاست که از رابطه بین سطح بالای گلوکز در دوران بارداری و اختلالات نوروتوسعه‌ای آگاه هستیم»
او افزود، داده‌های جدید بار دیگر اهمیت کنترل دیابت در دوران بارداری را نشان می‌دهد.

افزایش ۲۸ درصدی خطر اختلالات رشد مغزی در فرزندان مادران دیابتی

تمرکز بر انواع مختلف دیابت

این تحقیق بر کودکانی تمرکز داشته که مادران آن‌ها دچار دیابت نوع ۱، نوع ۲ یا دیابت بارداری بودند. نتایج نشان داد فرزندان این مادران ۲۸٪ بیشتر از سایر کودکان در معرض اختلالات نوروتوسعه‌ای هستند.

شایع‌ترین اختلالات ثبت‌شده

از میان اختلالات شایع، نقص توجه (ADHD) و ناتوانی ذهنی در صدر قرار دارند. همچنین افزایش محدودی در خطر ابتلا به اوتیسم نیز مشاهده شده است.

شدت دیابت بارداری هم مهم است

مدت زمان دیابت بارداری یا شدت آن به گونه‌ای که نیاز به دارودرمانی داشته باشد نیز می‌تواند این خطرات را افزایش دهد.

پایداری نتایج در داده‌های متنوع

فانگ‌کون لیو، دانشیار جراحی مغز و اعصاب در دانشگاه مرکزی جنوب چین و از نویسندگان این تحقیق، اعلام کرد: «قابل‌توجه است که حتی در چنین مجموعه داده‌ای متنوع، نتایج ثابت و قابل اعتماد باقی مانده‌اند.»

علت دقیق هنوز مشخص نیست

فرضیه‌های علمی درباره اثر دیابت

ارتباط میان قند خون بالا و اختلالات رشد عصبی هنوز علت دقیق و قطعی ندارد. پژوهشگران گمان می‌کنند دیابت نوع ۱ با تأثیر بر سیستم ایمنی و افزایش التهاب، احتمال بروز اوتیسم و اختلال نقص توجه را بالا می‌برد. همچنین دیابت ممکن است از طریق تأثیر بر بیان ژن‌ها، عملکرد مغز را تغییر دهد.

نظر متخصصان مغز و غدد

دکتر سوزان اسپرت، استاد غدد درون‌ریز در دانشکده پزشکی دانشگاه دوک، یادآور شد که از مدت‌ها قبل مشخص بوده سطح بالای قند خون می‌تواند خطر نقص‌های سیستم عصبی در جنین را افزایش دهد.

احتیاط در تفسیر نتایج

با این حال، این مطالعه رابطه مستقیم علت و معلولی را اثبات نمی‌کند. دکتر لیو تأکید کرد به‌دلیل پیچیدگی فاکتورهایی چون ژنتیک، باید در نتیجه‌گیری محتاط بود. برخی مطالعات حتی تفاوت معناداری بین خواهر و برادرها نشان نداده‌اند.

کمبود داده از کشورهای کم‌درآمد

کارشناسان به کمبود داده از کشورهای با درآمد پایین اشاره کردند که دیابت بارداری در آن‌ها شیوع بالاتری دارد.

آیا می‌توان خطرات را کاهش داد؟

نقش کنترل قند خون

بزرگ‌ترین پرسش این است که آیا کنترل قند خون می‌تواند این خطرات را کاهش دهد یا نه؟
دکتر کارتیک ونکتش از دانشگاه ایالتی اوهایو گفت: «به‌عنوان پزشک، پژوهشگر و پدر، می‌خواهم بیشتر درباره تأثیر کنترل قند خون در دوران بارداری بدانم.»

اهمیت غربالگری در زنان جوان

کارشناسان بر غربالگری جامع دیابت در زنان ۲۰ تا ۳۰ ساله تأکید می‌کنند. در ایالات متحده، در سال ۲۰۲۱ حدود ۴٪ از زنان مبتلا به دیابت تشخیص داده نشده بودند.

توصیه‌های انجمن دیابت آمریکا (ADA)

مراقبت پیش از بارداری

ADA پیشنهاد می‌کند زنانی که دیابت دارند و قصد بارداری دارند، پیش از آن با متخصص غدد یا پزشک متخصص بارداری پرخطر مشورت کنند. هنگام کنترل قند خون، ممکن است لازم باشد مصرف برخی داروها مانند سولفونیل‌اوره‌ها که از جفت عبور می‌کنند، متوقف شود. همچنین، هنوز درباره ایمنی داروهایی مانند Ozempic در دوران بارداری اطلاعات کافی وجود ندارد.

تغذیه و فعالیت بدنی

ADA برای زنان باردار مبتلا به دیابت رژیمی شامل غلات کامل، پروتئین کم‌چرب و میوه‌ و سبزیجات تازه را توصیه می‌کند.
ورزش نیز می‌تواند سطح قند خون را بهبود بخشد و نیاز به انسولین را کاهش دهد.

جمع‌بندی: خبر نگران‌کننده اما قابل کنترل

دکتر ونکتش گفت: «این یافته‌ها ممکن است نگران‌کننده باشند، اما ما روش‌های موثری برای درمان دیابت بارداری داریم.»