اولین پیروزی رایانه کوانتومی در مقابل ابررایانه

1

مقدمه‌ای بر قدرت رایانه‌های کوانتومی

رایانه‌های کوانتومی مدت‌هاست که به‌عنوان راه‌حلی سریع‌تر برای برخی مسائل خاص معرفی می‌شوند، اما اثبات مزایای واقعی آن‌ها دشوار بوده است. حال، یک پژوهش جدید به‌طور ملموس نشان داده که در حوزه بهینه‌سازی تقریبی، رایانه کوانتومی می‌تواند بهتر عمل کند.

پیشتاز پژوهش

این پروژه توسط دانیل لیدار از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC) رهبری شده است. تمرکز تیم پژوهشی بر آن بود که نشان دهند سخت‌افزار کوانتومی چگونه با بزرگ‌تر شدن مقیاس مسئله، عملکرد بهتری ارائه می‌دهد؛ به‌ویژه در شرایطی که دستیابی به پاسخ دقیق الزامی نیست.

دستاوردی مهم در فرایند «آنِیلینگ کوانتومی»

آنِیلینگ کوانتومی چیست؟

آنِیلینگ کوانتومی فرایندی است که در آن یک رایانه تخصصی با استفاده از کیوبیت‌ها (واحدهای بنیادی اطلاعات کوانتومی)، به‌طور هم‌زمان به بررسی مجموعه‌ای از پاسخ‌های ممکن می‌پردازد.

آیا رایانه کوانتومی واقعاً بهتر است؟

پژوهش اخیر تلاش کرد تا نشان دهد آیا آنِیلینگ کوانتومی می‌تواند واقعاً از بهترین روش‌های کلاسیک عملکرد بهتری داشته باشد، به‌ویژه در حل مسائل پیچیده و مقیاس‌پذیر. این پژوهش بر چالش‌های پیچیده‌ای مبتنی بر «اسپین» متمرکز بود که اغلب برای سنجش قدرت رایانه‌ها استفاده می‌شوند.

کاربرد در مسائل واقعی

نیاز به پاسخ تقریبی در صنایع

در بسیاری از حوزه‌ها از جمله امور مالی، لجستیک و علم، پاسخ کامل ضروری نیست، اما رسیدن به پاسخی خوب در بازه قابل‌قبولی از اهمیت بالایی برخوردار است.

چرا این موفقیت مهم است؟

اگر دستگاهی تخصصی بتواند پاسخ‌های تقریبی را در مدت زمان کمتری ارائه دهد، می‌توان صرفه‌جویی چشمگیری در هزینه‌ها و منابع محاسباتی داشت. همین موضوع باعث شد که موفقیت اخیر رایانه کوانتومی در حل سریع‌تر مسائل بهینه‌سازی تقریبی، موجب شگفتی بسیاری از متخصصان شود.

نقش شبکه‌های اسپین در قدرت محاسباتی کوانتومی

بررسی سیستم‌های اسپین‌گلس

یکی از نمونه‌های مورد بررسی، سیستم‌های «اسپین‌گلس» بود؛ حالتی از مغناطیس که اسپین‌ها در آن با یکدیگر در تضاد هستند و به‌سختی به پایداری می‌رسند. این شبکه‌ها مشابه بسیاری از مشکلات واقعی‌اند که در آن‌ها تعاملات متضاد وجود دارد.

آزمایش با چیدمان‌های دوبعدی

پژوهشگران از نمونه‌های اسپین‌گلس دوبعدی برای آزمایش استفاده کردند که ساختاری پیچیده و درهم‌تنیده داشت. برخلاف آزمایش‌های اولیه که در مقیاس بزرگ‌تر نتوانستند بهبود مداومی ارائه دهند، این مطالعه توانست مزایای مقیاس‌پذیری را به‌خوبی نشان دهد.

یافتن پاسخ‌های نزدیک، نه کامل

با تمرکز بر پاسخ‌هایی که در نزدیکی پاسخ بهینه قرار داشتند، دستگاه کوانتومی توانست سریع‌تر و با ثبات بیشتر به جواب برسد. این موضوع باعث شد با بزرگ‌تر شدن مسئله، مزیت کوانتومی برجسته‌تر شود.

اصلاح خطاها با تکنیک «تصحیح آنِیلینگ کوانتومی»

مقابله با نویز کوانتومی

یکی از چالش‌های اصلی رایانه‌های کوانتومی، «نویز» است که می‌تواند حالت‌های شکننده کوانتومی را مختل کند. تیم پژوهشگر از تکنیکی به نام «تصحیح آنِیلینگ کوانتومی» استفاده کرد که با گروه‌بندی خاص کیوبیت‌ها، اطلاعات مهم را تثبیت می‌کند.

سخت‌افزار مورد استفاده

این پژوهش با استفاده از رایانه کوانتومی D-Wave Advantage انجام شد که در مؤسسه علوم اطلاعات دانشگاه USC مستقر است. این ماشین با مدارهای ابررسانا ساخته شده که تعاملات موردنیاز برای آنِیلینگ را اجرا می‌کنند.

آینده روشن در کسب‌وکارها برای رایانه‌های کوانتومی

کاربرد در زنجیره تأمین، طراحی پورتفوی و زمان‌بندی

در آینده، مدیران زنجیره تأمین، تحلیل‌گران مالی و برنامه‌ریزان ممکن است رایانه‌های کوانتومی را ترجیح دهند، به‌ویژه اگر این سیستم‌ها بتوانند در زمان کمتر، به پاسخ‌های نزدیک بهینه برسند.

صرفه‌جویی بزرگ در مقیاس بالا

هرچند شرکت‌های بزرگ هم‌اکنون نیز از الگوریتم‌های پیشرفته استفاده می‌کنند، اما روش‌های کلاسیک با بزرگ‌تر شدن مسئله، به توان پردازشی زیادی نیاز دارند. حتی بهبود اندکی در سرعت اجرای این مسائل می‌تواند منجر به صرفه‌جویی مالی و زمانی قابل‌توجهی شود.

چرا این پیشرفت اهمیت دارد؟

چالش‌های باقی‌مانده

با اینکه رایانه‌های کوانتومی همچنان با چالش‌هایی نظیر هزینه بالا و پایداری سخت‌افزاری مواجه‌اند، اما پژوهشگران امیدوارند با پیشرفت‌های آتی، فاصله بین آزمایشگاه‌ها و کاربردهای صنعتی کمتر شود.

عملکرد بالای D-Wave

این دستگاه کوانتومی توانایی پردازش ورودی‌های پیچیده و بررسی سریع میلیون‌ها راه‌حل بالقوه را دارد. پرسش کلیدی این است که چه زمانی می‌توان آن را به‌طور کامل در فرآیندهای صنعتی ادغام کرد.

گسترش قلمرو محاسبات کوانتومی

کاربرد در مسائل واقعی و پیچیده‌تر

پژوهشگران قصد دارند چالش‌های پیچیده‌تر با اتصال‌های متراکم‌تر را نیز بررسی کنند. افزایش ابعاد این مسائل ممکن است توانایی محاسباتی رایانه‌های کوانتومی را بیش از پیش آشکار کند.

امکان استفاده از روش‌های دیگر تصحیح خطا

این موضوع می‌تواند مسیر را برای بهره‌گیری از روش‌های نوین در اصلاح خطاهای کوانتومی باز کند، که منجر به نتایجی پایدارتر در مسائل بهینه‌سازی شود.

نسل بعدی برنامه‌های بهینه‌سازی با کمک رایانه کوانتومی

مزیت در مقیاس، نه در موارد کوچک

برخلاف برخی بزرگ‌نمایی‌ها در مورد رایانه‌های نوین، تیم پژوهشگر بر این نکته تأکید دارد که مزیت اصلی رایانه کوانتومی در افزایش مقیاس است، نه صرفاً عملکرد بهتر در مسائل کوچک.

صرف‌نظر از کمال، رسیدن به «تقریب خوب»

آن‌ها معتقدند که تمرکز بر رسیدن به پاسخ‌های نزدیک بهینه، به‌جای جستجوی پاسخ کامل، در بسیاری از حوزه‌ها بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر و کاربردی‌تر است.

رصد دائمی صنعت روی آنِیلینگ کوانتومی

پتانسیل تجاری

شرکت‌های بزرگ با دقت روند پیشرفت آنِیلینگ کوانتومی را دنبال می‌کنند، چرا که حتی افزایش عملکرد متوسط نیز می‌تواند تأثیر بسزایی بر عملیات روزانه آن‌ها داشته باشد.

همکاری گسترده در این پژوهش

ترکیب دانش دانشگاهی، آزمایشگاه‌های دولتی و صنعت، موجب شکل‌گیری اشکال نوینی از آزمایش‌ها شده است. این پژوهش، نمونه‌ای از هم‌افزایی میان سخت‌افزار تخصصی و تئوری پیشرفته است.

نتیجه‌گیری

موفقیت رایانه کوانتومی در این پژوهش، نخستین نشانه امیدوارکننده‌ای است که نشان می‌دهد «آنِیلینگ کوانتومی» می‌تواند از روش‌های کلاسیک پیشی بگیرد، به‌ویژه در مسائل پیچیده و مقیاس‌پذیر. حالا که مزیت مقیاس‌پذیری به اثبات رسیده، انتظار می‌رود پژوهشگران بیشتری این رویکرد را در زمینه‌های دشوارتر آزمایش کنند.

این مطالعه در نشریه Physical Review Letters منتشر شده است.