14 خرداد 1404 ساعت 20:39
آیا تابحال به این فکر کرده کرده‌اید که موتور خودرو در زیر آب چه وضعیتی پیدا می‌کند؟ در اینجا به بررسی عملکرد موتور خودرو در شرایط غرق‌شدگی می‌پردازیم.
اگر تا به حال با خودرویی وارد آبی شده‌اید که عمق آن بیشتر از حد انتظار بوده، احتمالاً با تبعات ورود آب به موتور خودرو مواجه شده‌اید. خیس شدن سطح بیرونی موتور اتفاق مهمی نیست، اما ورود آب به داخل آن می‌تواند پیامدهای جدی به همراه داشته باشد.
اگر موتور خودرو زیر آب برود چه اتفاقی می‌افتد؟
اگر سطح آب از محل ورودی هوای خودرو بالاتر برود، موتور از کار می‌افتد و عوامل مختلفی در خرابی آن نقش دارند. پیش از هر چیز، موتوری که امکان مکش هوا ندارد، نمی‌تواند فعالیت کند. عملکرد موتورهای احتراق داخلی وابسته به ترکیب سوخت با اکسیژن و انجام احتراق است. بنابراین، اگر مسیر ورود هوا مسدود شود، موتور دچار خفگی شده و خاموش می‌شود.
موتوری که در آب غوطه‌ور شده، در صورتی که محفظه‌های احتراق آن پر از آب شوند، از کار خواهد افتاد. این وضعیت به پدیده‌ای به نام هیدرولاک منجر می‌شود. اگر خودرو خاموش و غرق شده باشد، این فرآیند ممکن است به‌تدریج اتفاق بیفتد، اما اگر موتور در حال کار باشد و آب به داخل آن کشیده شود، این اتفاق ناگهانی و شدید خواهد بود. برخلاف ترکیب سوخت و هوا، آب قابلیت فشرده‌سازی ندارد و می‌تواند با توقف ناگهانی قطعات در حال حرکت، باعث انحنا یا شکستگی اجزای داخلی موتور شود.
چنانچه آب وارد کارتل روغن شود، روان‌کننده‌ها را به لجن تبدیل می‌کند. حتی وجود یک درصد آب درون روغن موتور می‌تواند عمر یاتاقان‌های ژورنال را تا 90 درصد کاهش دهد. همچنین، نفوذ آب ممکن است به سیم‌کشی‌ها آسیب بزند، سیستم احتراق را دچار اتصال کوتاه کند و کامپیوتر داخلی خودرو را به‌طور کامل از کار بیندازد. علاوه بر این، اگر لوله اگزوز درون آب باشد، خروج گازها با مشکل مواجه می‌شود. با این حال، اگر هوا از طریق اسنورکل وارد شود و فشار اگزوز از فشار آب بیشتر باشد، موتور می‌تواند در زیر آب به کار خود ادامه دهد، به شرط آنکه سایر قسمت‌ها به‌درستی ضدآب شده باشند.
موتور احتراق داخلی قادر است در زیر آب کار کند، ولی باید از ابتدا برای این شرایط طراحی شده یا دستخوش تغییراتی شود. در حالی که وسایل نقلیه نظامی آبی‌خاکی سابقه طولانی در این زمینه دارند، خودروسازان خودروهای سواری معمولاً چنین قابلیت‌هایی را مدنظر قرار نمی‌دهند. برخی شاسی‌بلندها و خودروهای آفرود قابلیت حرکت در آب تا بالای کاپوت یا حتی غوطه‌وری کامل را دارند، مشروط به آنکه ارتفاع اسنورکل کافی باشد — و البته قیمت بالای آن‌ها نیز به‌خاطر همین تجهیزات جانبی لازم برای عبور از رودخانه‌هاست.
راهکارهای جلوگیری از اختلال عملکرد موتور خودرو در زیر آب
یکی از گزینه‌های تجهیز موتور زیرآبی، نصب مخازن اکسیژن است، مشابه آن‌چه در موتورهای موشکی استفاده می‌شود. اما راه‌حل ساده‌تر، به‌کارگیری اسنورکل است. تمامی اتصالات الکترونیکی و سیم‌ها باید ضدآب شوند و منافذ تنفسی مخزن سوخت، محفظه میل‌لنگ و جعبه‌دنده باید یا در همان ارتفاع اسنورکل قرار بگیرند یا به‌طور کامل ایزوله شوند. هر حفره‌ای که امکان جذب آب را داشته باشد باید مجهز به مسیر خروج آب باشد.
تصور غلطی وجود دارد مبنی بر اینکه خودروهای دیزلی قابلیت حرکت در زیر آب را دارند، ولی خودروهای بنزینی ندارند. اما از آن‌جا که هر دو موتور احتراق داخلی محسوب می‌شوند، هر دو محدودیتی به نام ورودی هوا دارند. هر دو نوع موتور برای عملکرد در زیر آب نیاز به اسنورکل دارند. موتور دیزلی با فشرده‌سازی سوخت را مشتعل می‌کند، در حالی که موتور بنزینی برای احتراق به شمع و مدار الکتریکی وابسته است و احتمالاً وجود همین سیستم اضافی عایق‌بندی منجر به شکل‌گیری این باور نادرست شده است. در مورد خودروهای الکتریکی شرایط متفاوت است: اگرچه موتور آن‌ها نیازی به اسنورکل ندارد، اما غوطه‌وری باتری‌های لیتیومی در آب خطرات جدی به همراه دارد.
اگر وسیله‌نقلیه‌ای برای مواجهه با این شرایط آماده نباشد، ورود آن به آب ممکن است صدمات جبران‌ناپذیری وارد کند. حتی رانندگی با خودروی مجهز در مسیرهای آب‌گرفته می‌تواند باعث از دست رفتن کنترل، تخریب جدی خودرو و تهدید جان سرنشینان شود. ممکن است قسمت‌هایی از مسیر که زیر آب رفته، تخریب شده باشد، و جریان شدید آب مانند بولدوزر عمل کرده و خودرو را از مسیر منحرف یا واژگون کند.
اغلب شرکت‌ها به صراحت اعلام می‌کنند که نباید با خودرو وارد آب شد و این هشدار بی‌دلیل نیست. آب به راحتی وارد قسمت‌هایی می‌شود که نباید بشود، از موتور گرفته تا جعبه‌دنده، دیفرانسیل و مخزن سوخت. سیم‌کشی‌ها، کلیدها و تجهیزات الکترونیکی در معرض آسیب هستند و گل‌ولای و آوار ممکن است سیستم‌هایی مانند کمربند ایمنی و کیسه‌هوا را مختل کند. شرکت‌های بیمه معمولاً خودروهایی را که دچار آب‌گرفتگی شده‌اند، فاقد قابلیت تعمیر اعلام می‌کنند.
اگر با خودرویی وارد آب شده‌اید و در تعمیرات تجربه دارید، می‌توانید برای خارج کردن آب از موتور بنزینی، شمع‌ها را باز کرده و با چرخاندن موتور، آب را از محل شمع‌ها بیرون دهید. روغن موتور را تخلیه کنید و در صورت وجود حجم بالای آب، اقدامات بیشتری مانند باز کردن درپوش سوپاپ و کارتل روغن برای بررسی انجام دهید. ممکن است نیاز به باز کردن منیفولد ورودی و خروجی، و حتی برداشتن سرسیلندر باشد، و بسته به میزان آسیب، شاید تعویض کامل موتور نیز ضرورت پیدا کند.
source