نقد فیلم Mission: Impossible – The Final Reckoning: خداحافظی شایسته تام کروز

1

پس از تقریباً ۳۰ سال از آغاز سری Mission: Impossible، تام کروز تمام توان خود را وقف فیلم Mission: Impossible – The Final Reckoning کرده است. از آخرین ستاره واقعی سینما و معمار اصلی مسیر این فرنچایز، کمتر از این انتظار نمی‌رفت، کسی که بیش از هر چیز می‌خواهد یک نمایش تماشایی به ما ارائه دهد. این فیلم هرچند تماماً محصول ذهن و انرژی تام کروز است، اما به کسانی که نقش اساسی در موفقیت این مجموعه داشته‌اند نیز ادای احترام می‌کند: هواداران. این اثر برای عاشقان سینما ساخته شده و توسط آن‌ها درک می‌شود؛ فیلمی که حتی در لحظات شوخی‌های نه‌چندان بامزه‌اش نیز شور و هیجان را در دل بیننده زنده نگه می‌دارد.

فشار و انتظاراتی که پیرامون The Final Reckoning وجود دارد، به بالاترین سطح ممکن رسیده است، و حتی تیم باتجربه‌ای مانند کروز و کارگردان کریستوفر مک‌کوری نیز از این فشارها مصون نیستند. هر فیلم Mission: Impossible معمولاً پر از اتفاقات است، اما The Final Reckoning تا مرز انفجار پیش می‌رود و سعی دارد هر احساس ممکن را در دل مخاطب بیدار کند. این فیلم نه‌تنها یک وداع نوستالژیک برای تام کروز است، بلکه شاید جاه‌طلبانه‌ترین وسیله ستاره‌سازی برای او تاکنون باشد. البته این جاه‌طلبی گاهی باعث می‌شود که فیلم در شروع کمی کند و سنگین به نظر برسد، اما به‌محض ورود به هسته اصلی داستان، دیگر هیچ‌چیز جلودار آن نیست.

در این قسمت، همانند سنت همیشگی فرنچایز، شاهد آن هستیم که شخصیت «ایتن هانت» در مقطعی از داستان به‌تنهایی عمل می‌کند. اما فیلم The Final Reckoning با تأکید بر تأثیر تصمیمات و اقدامات فردی ایتن، اهمیت این لحظات را برجسته می‌سازد. کشمکش درونی ایتن بین فدا کردن «تعداد اندک» برای نجات «تعداد زیاد» به طور عمیق مورد واکاوی قرار می‌گیرد و به تماتیک اصلی بدل می‌شود که بر صحنه‌های فراموش‌نشدنی فیلم سایه می‌اندازد. با اینکه ما معمولاً برای مباحث اخلاقی به سراغ این فرنچایز نمی‌رویم، اما فیلم The Final Reckoning پیام خود را کوتاه، تأثیرگذار و صادقانه منتقل می‌کند: جهانی که در آن، خوبی‌ها ممکن است در نهایت پیروز شوند.

فیلم The Final Reckoning تعادلی هوشمندانه میان خوش‌خدمتی به طرفداران و ارائه یک داستان هیجان‌انگیز برقرار می‌کند

این فیلم با ارجاعاتی بیش از انتظار به قسمت‌های ابتدایی فرنچایز، کاملاً نشان می‌دهد که هدفش ادای دینی احساس‌برانگیز به گذشته است. خط عاطفی فیلم، ایتن را رودررو با اشتباهات و شخصیت‌های گذشته‌اش قرار می‌دهد، اما حتی در برابر موانع ظاهراً غیر قابل عبور، او همچنان قهرمانی وفادار باقی می‌ماند. ما ایتن را بارها در شرایط پرخطر دیده‌ایم، بنابراین فیلم The Final Reckoning وظیفه دشواری داشت تا چیزی تازه و بی‌سابقه به ما ارائه دهد و موفق هم شد.

این فیلم با تلفیق بدل‌کاری‌های نمادین قبلی و ارتقای آن‌ها به سطحی بالاتر، توانسته راهی خلاقانه برای حفظ تازگی خود بیابد. هرچند می‌توان ساعت‌ها درباره بدل‌کاری‌های خیره‌کننده تام کروز صحبت کرد، اما او تنها نیروی محرکه فیلم نیست. «هیلی اتول» در نقش «گریس» همراهی شایسته برای هانت است و چهره‌های آشنایی چون «سایمون پگ» و «وینگ ریمز» نیز حضور دارند. حتی بازیگران تازه‌واردی مانند «ترامل تیلمان» و «هانا وادینگهام» نیز به یادمان می‌آورند که ایتن برای چه کسانی می‌جنگد.

فیلم قبلی، یعنی Dead Reckoning که احتمالاً بهترین قسمت این فرنچایز پس از Ghost Protocol بود، سطح توقعات را بالا برده بود و بی‌تردید فیلم The Final Reckoning در حفظ تنش دچار افت شده است. فیلم ماقبل پایانی فرصت ساخت فضایی پر از رمز و راز را داشت، اما قسمت نهایی باید همه چیز را جمع‌بندی کند. همچنین درحالی‌که در Dead Reckoning موجودیت تهدیدآمیز «Entity» همه جا حضور داشت، در فیلم The Final Reckoning این تهدید بیشتر در سطح تئوریک باقی می‌ماند تا ملموس.

بااین‌حال، سکانس عظیم پایانی که حول زیردریایی غرق‌شده روسی می‌چرخد، عنصری که از همان آغاز Dead Reckoning به آن اشاره شده بود، کاملاً راضی‌کننده است. این صحنه، آرام، پرتنش و بی‌وقفه، میراث Mission: Impossible به‌عنوان برترین فرنچایز اکشن زمان خود را به نمایش می‌گذارد. همه می‌دانستیم که کروز با صدایی بلند صحنه را ترک خواهد کرد و این سکانس دقیقاً همان وعده را محقق می‌کند. در فیلمی مثل The Final Reckoning، لازم نیست برای نادیده گرفتن برخی ضعف‌های روایی قانع شویم، پاداشمان نوعی از فیلم‌سازی است که کمتر کسی جسارت انجامش را دارد.

بااین‌حال، تمایل فیلم برای ایجاد حس وداعی احساسی و اطمینان از اینکه حتی لحظه‌ای فراموش نکنیم ممکن است این آخرین حضور ایتن هانت روی پرده باشد، گاهی بر سر راه آن قرار می‌گیرد. گرچه کروز و مک‌کوری هنوز تأیید نکرده‌اند که این آخرین قسمت Mission: Impossible است، فیلم با نوستالژی آغشته شده و گره‌های داستانی قسمت‌های پیشین را می‌بندد، در حالی‌که هنوز راه را برای ادامه باز می‌گذارد. چه کسی می‌تواند ادعا کند که دنیا دیگر به ایتن هانت نیاز ندارد؟

فیلم The Final Reckoning شاید بهترین قسمت فرنچایز نباشد، اما بدون تردید احساسی‌ترین است

این فیلم از آن نوع شوخ‌طبعی بهره می‌برد که در یک فیلم اکشن، دوست‌داشتنی است. نه بیش از حد طنازانه است، نه لحظه‌ای وقت تماشاگر را با چشمک زدن به دوربین تلف می‌کند. کاملاً صادقانه است، با تماشاگر می‌خندد و نشان می‌دهد که فیلم‌سازان درک درستی از مخاطب دارند، بدون اینکه روایت را زیر سؤال ببرند. در یک لحظه، فیلم شما را با موسیقی، جلوه‌های ویژه و سبکی فراگیر غرق در اکشن می‌کند. اگر وظیفه سینما بردن ما به دنیایی خارج از واقعیت باشد، فیلم The Final Reckoning در انجام این وظیفه کم نمی‌گذارد.

جالب است که طی سال‌ها، Mission: Impossible با تهدیدهای واقعی و جهانی همسو شده و آن‌ها را به زبان سینمایی بازتاب داده است. تماشای The Final Reckoning نه‌تنها هیجان‌انگیز، بلکه تا حد زیادی آرامش‌بخش است. به ما اجازه می‌دهد حدود سه ساعت باور کنیم که ایتن هانتی وجود دارد که مراقب ماست و کار درست را انجام خواهد داد. این فیلم، فرار از واقعیت را با فیلم‌سازی ممتاز و بازی‌هایی متعهدانه ارتقا می‌دهد، ویژگی‌هایی که بسیاری از فرنچایزهای دیگر از یاد برده‌اند.

وقتی فهرست‌های رتبه‌بندی تمام قسمت‌های Mission: Impossible منتشر شوند، مشخص نیست این فیلم در چه جایگاهی قرار گیرد. اما بی‌تردید، نتیجه دهه‌ها تلاش است و نماینده بخشی از هالیوود که رو به محو شدن است. بااین‌حال، خود فیلم دلیلی قانع‌کننده ارائه می‌دهد که نباید اجازه داد چنین سینمایی از بین برود. مهم نیست چه نظری درباره این مجموعه دارید، تماشای آن در سالن سینما، تجربه‌ای است که ارزشش را دارد. نیازی نیست از ابتدا با این فرنچایز همراه بوده باشید تا از فیلم Mission: Impossible – The Final Reckoning لذت ببرید، اما بدون شک این فیلم برای کسانی ساخته شده که همراهش بوده‌اند.