۷ شگفتی معماری مدرن جهان

1

در سراسر جهان، معماران پیشرو مرزها را پشت سر گذاشته‌اند تا شاهکارهایی مدرن بیافرینند که هم منطق جاذبه را به چالش می‌کشند و هم مرزهای تخیل را. گرچه اهرام باستانی یا کولوسئوم‌های فروپاشیده هنوز هم در نوع خود شگفت‌انگیز هستند، اما در اینجا قرار است از دوره‌ای تازه در معماری تجلیل کنیم.

این سازه‌ها با ویژگی‌هایی که واقعیت را زیر سؤال می‌برند، اوج طراحی معاصر به شمار می‌آیند. جایی که مهندسی با هنر در هم می‌آمیزد و فضاهایی می‌آفریند که باید از نزدیک تجربه‌شان کرد تا باورشان کرد. بیایید با هم این شگفتی‌ها را مرور کنیم؛ ساختمان‌هایی که معنای معماری را از نو تعریف کرده‌اند.

۷. مرکز فرهنگی حیدر علی‌اف، آذربایجان

در باکو، مرکز حیدر علی‌اف (Heydar Aliyev Center) همانند موجی غول‌پیکر و منجمد از دل زمین برخاسته است. این مرکز فرهنگی که توسط معمار برجسته زاها حدید طراحی شده، به‌کلی خطوط مستقیم و زوایای تند را کنار گذاشته و به جای آن به منحنی‌های روان و پیوسته روی آورده که به نظر غیر قابل ساخت می‌رسند. این ساختمان از هر زاویه‌ای جلوه‌ای متفاوت دارد و نمای سفید درخشان آن در تضاد چشمگیری با آسمان آبی آذربایجان قرار می‌گیرد.

۶. لوور ابوظبی، امارات متحده عربی

گرچه خواهر پاریسی‌اش بی‌نهایت معروف‌تر است، اما لوور ابوظبی (Louvre Abu Dhabi) چیزی کم ندارد. ژان نوول، معمار فرانسوی، گنبدی به قطر ۱۸۰ متر طراحی کرده که گویی روی نگارخانه‌های موزه شناور است و پدیده‌ای به نام «باران نور» می‌آفریند. این الگوی پیچیده باعث می‌شود بازدیدکنندگان در ساعات مختلف روز با نمایش‌های نوری متفاوتی روبه‌رو شوند، اثری زنده که خود بر فراز آثار هنری قرار دارد.

ساختمان بخش‌هایی دارد که تا دریا امتداد یافته‌اند، و مجموعه‌ای از ساختمان‌ها و آبراه‌ها را تشکیل می‌دهد؛ چیزی که خود نوول آن را «شهر موزه» می‌نامد. برخلاف همتای اروپایی‌اش، این موزه با آغوش باز از موقعیت ساحلی خود بهره گرفته و خلیج فارس را به بخشی از تجربه بازدیدکننده بدل کرده است.

۵. ایستگاه مرکز تجارت جهانی، ایالات متحده آمریکا

از دل خاک منهتن سفلی، مرکز حمل‌ونقل مرکز تجارت جهانی (که به نام آکیولوس شناخته می‌شود) همچون کبوتر عظیمی در حال پرواز سر برآورده است. این سازه به دست سانتیاگو کالاتراوا طراحی شده و هم‌زمان یادمانی است برای مقاومتی ماندگار و ادای احترامی به خاطرات از‌دست‌رفته است. دنده‌های سفید رنگ ساختمان به سمت بالا کشیده شده‌اند و فضایی شبیه کلیسا خلق کرده‌اند که یک ایستگاه مترو معمولی را به فضایی فراتر از تصور بدل کرده است.

۴. مارینا بی سندز، سنگاپور

این هتل برای افق سنگاپور همان است که برج خلیفه برای دبی است. سازه‌ای با سه برج ۵۵ طبقه که از بالا با سکوی آسمانی به طول ۳۴۰ متر به هم متصل شده‌اند؛ سکویی که فراتر از برج‌ها امتداد می‌یابد و قانون فیزیک را به سخره می‌گیرد. در این سکوی هوایی یکی از معروف‌ترین استخرهای بی‌نهایت جهان قرار دارد که شناگران می‌توانند تا لبه آن رفته و بر فراز شهر سنگاپور قرار بگیرند.

۳. خانه اپرای سیدنی، استرالیا

گاهی ساختمانی آن‌قدر نمادین می‌شود که جدایی‌ناپذیر از شهرش به نظر می‌رسد، و هیچ چیز همانند بادبان‌های سفید درخشان خانه اپرا «سیدنی» را فریاد نمی‌زند. خانه اپرا که توسط معمار دانمارکی یورن اوتزون طراحی شده، در زمان تکمیل در سال ۱۹۷۳ انقلابی به‌حساب می‌آمد و هنوز هم به همان اندازه خیره‌کننده است. آن بادبان‌های منحنی تنها جنبه زیبایی ندارند، بلکه چالش‌های پیچیده صوتی و فضایی را نیز حل می‌کنند و یکی از قابل‌شناسایی‌ترین سیلوئت‌های معماری جهان را می‌سازند.

۲. مرکز ملی هنرهای نمایشی، چین

در پکن، تخم‌مرغی غول‌پیکر بر سطح دریاچه‌ای مصنوعی شناور است. این مرکز که با نام محلی «تخم‌مرغ غول‌پیکر» شناخته می‌شود، سازه‌ای از تیتانیوم و شیشه است که از هر طرف با آب احاطه شده است. طراحی‌شده توسط معمار فرانسوی پل آندرو، این بیضی ۲۱۲ متری طوری به نظر می‌رسد که بر سطح آب شناور است و تنها از طریق راهرویی زیرزمینی قابل دسترسی است؛ راهرویی که بازدیدکنندگان را از شلوغی خیابان‌های پکن به فضایی آرام و هنری هدایت می‌کند.

۱. موزه گوگنهایم، اسپانیا

پیش از گوگنهایم، بیلبائو شهری صنعتی و کم‌رونق بود که کمتر کسی می‌توانست آن را روی نقشه پیدا کند. پس از گوگنهایم، به نمادی بدل شد از اینکه چگونه تنها یک ساختمان می‌تواند سرنوشت کامل یک شهر را دگرگون کند. شاهکار فرانک گری شبیه هیچ موزه‌ای نیست که پیش‌تر دیده باشید؛ ترکیبی چرخان از منحنی‌های تیتانیومی که نور را همچون پولک‌های ماهی بازتاب می‌دهند. این سازه به نظر می‌رسد هنگام قدم‌زدن اطرافش مدام تغییر شکل می‌دهد؛ بدون هیچ جلوی واضح یا پشتی مشخص، فقط فرمی سیال که در عین بی‌نظمی، هماهنگ و چشم‌نواز است.