بررسی آمارهای رسمی گمرک نشان می‌دهد که در سه ماهه نخست سال ۱۴۰۴، کاهش واردات گوشی به ایران به شکل چشمگیری ادامه داشته است. ارزش دلاری تلفن همراه وارداتی با ۳۰ درصد کاهش نسبت به مدت مشابه سال گذشته، به ۳۷۲ میلیون دلار رسیده است. اما نکته شگفت‌انگیز این است که با وجود این افت شدید، بازار با ثبات بوده و هیچ نشانه‌ای از کمبود کالا گزارش نشده است.
این پدیده که با افزایش تعداد شرکت‌های واردکننده همراه بوده، نشان از تحولات ساختاری مهمی در فرآیند واردات این کالای استراتژیک دارد.
روند نزولی ارزش واردات موبایل در پنج سال اخیر
نگاهی به آمار واردات تلفن همراه در فصل بهار پنج سال گذشته، عمق این کاهش تدریجی را به خوبی نشان می‌دهد. بر اساس داده‌های رسمی باید گفت میزان واردات موبایل به ایران به قرار زیر است:
- • بهار ۱۴۰۰: ۸۲۳.۷ میلیون دلار
- • بهار ۱۴۰۱: ۷۲۷.۸ میلیون دلار
- • بهار ۱۴۰۲: ۴۸۳.۶ میلیون دلار
- • بهار ۱۴۰۳: ۵۲۷.۵ میلیون دلار
- • بهار ۱۴۰۴: ۳۷۲ میلیون دلار
دو اقدام کلیدی که بساط رانت را برچید
کارشناسان معتقدند این کاهش ارزش واردات در کنار ثبات بازار، نه یک اتفاق منفی، بلکه نتیجه مستقیم دو اقدام مهم برای مقابله با رانت و سوءاستفاده‌های ارزی است. این دو دلیل کلیدی عبارتند از:
- اصلاح ارزش‌گذاری گمرکی (حذف بیش‌اظهاری):
تا پیش از این، ارزش گمرکی بسیاری از گوشی‌ها در سامانه‌های رسمی بالاتر از قیمت واقعی آن‌ها ثبت می‌شد. این کار به برخی واردکنندگان اجازه می‌داد تا با «بیش‌اظهاری قیمت»، ارز بیشتری با نرخ دولتی دریافت کرده و از فروش آن در بازار آزاد سودهای کلان ببرند. با اصلاح تدریجی و واقعی‌سازی ارزش‌ها در سامانه گمرک (TSC)، این منفذ سوءاستفاده تا ۹۰ درصد مسدود شده است. - یکسان‌سازی نرخ ارز محاسباتی:
در گذشته، تفاوت بین نرخ ارز محاسباتی گمرک و نرخ ارز در بازار، فضایی برای رانت و فساد ایجاد می‌کرد. اما طبق قانون بودجه ۱۴۰۴، نرخ ارز برای محاسبه حقوق ورودی کالاها، نزدیک به نرخ مرکز مبادله طلا و ارز (حدود ۷۰ هزار تومان) تعیین شده است. این اقدام، بازی با نرخ‌های چندگانه ارز را متوقف کرده و شفافیت را به فرآیند واردات بازگردانده است.
نتیجه‌گیری: بازار سالم‌تر با حذف تقاضای کاذب
در نهایت، می‌توان گفت کاهش ارزش دلاری واردات گوشی، نشانه‌ای از سلامت بیشتر در زنجیره تأمین این کالا است. با بسته شدن راه‌های سوءاستفاده و رانت‌جویی، تقاضاهای غیرمصرفی و کاذب از بازار حذف شده‌اند.
به بیان دیگر، اکنون تنها واردکنندگان واقعی که هدفشان رساندن کالا به دست مصرف‌کننده نهایی است در بازار فعالیت می‌کنند و همین موضوع دلیل اصلی ثبات بازار علی‌رغم افت آمارهای ارزشی است.
تجربه شما از بازار موبایل در بهار ۱۴۰۴ چطور بوده است؟
بفرست برای دوستات
source