برای سال‌ها، اریتریتول در فهرست گزینه‌های ایمن برای افراد مبتلا به دیابت جا خوش کرده بود؛ شیرین‌کننده‌ای با طعمی شبیه شکر و تأثیری بسیار ناچیز بر قند خون. اما اکنون، این شیرین‌کننده بدون قند زیر ذره‌بین دانشمندان قرار گرفته و تصویری متفاوت ارائه داده است که آن را در کنار آسپارتام، شیرین‌کننده‌ی جنجالی نوشابه‌های رژیمی، قرار می‌دهد.
به‌گزارش فیوچریزم، محققان دانشگاه کلرادو بولدر در پژوهشی جدید نشان داده‌اند که اریتریتول می‌تواند به سلول‌های مغز آسیب بزند و احتمال سکته مغزی و حمله قلبی را افزایش دهد.
ترکیب اریتریتول، در طول فرآیند تخمیر ذرت به‌دست می‌آید و از سال ۲۰۰۱، مجوز مصرف را از سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) دریافت کرده است. این ماده به دلیل طعم شیرین نزدیک به شکر و تأثیر ناچیز بر قند خون، در محصولات موسوم به «استویا» به‌وفور یافت می‌شود. با‌این‌حال، یافته‌های تازه نشان می‌دهد که پشت ظاهر بی‌خطر، پیامدهای زیستی نگران‌کننده‌ای پنهان شده است.
پژوهشگران اثرات مضر اریتریتول را با آسپارتام مقایسه می‌کنند، شیرین‌کننده‌ای مصنوعی که در نوشابه‌های رژیمی استفاده می‌شود و اکنون، توسط سازمان جهانی بهداشت به‌عنوان «سرطان‌زای احتمالی» شناخته شده است. پژوهش‌های گذشته نیز نشان داده‌اند که سطوح بالای اریتریتول در جریان خون می‌تواند با افزایش خطر حملات قلبی و سکته مغزی همراه باشد.
بیشتر بخوانید
مطالعه‌ی تازه، بر پایه‌ی پژوهش سال ۲۰۲۳ انجام شد که نتیجه گرفته بود افزایش گردش اریتریتول در خون با افزایش خطر سکته مغزی و حمله قلبی همراه است. به همین منظور، کریستوفر دسوزا، استاد فیزیولوژی تلفیقی و اوبرن بری، دانشجوی تحصیلات تکمیلی، تصمیم گرفتند به بررسی این رابطه بپردازند.
پژوهشگران بولدر، سلول‌هایی از لایه درونی رگ‌های مغزی را با دوزی از اریتریتول (معادل موجود در نوشیدنی‌های بدون قند معمول) در شرایط آزمایشگاهی بررسی کردند. نتایج به‌وضوح هشداردهنده بود: سلول‌ها به‌جای تولید طبیعی نیتریک‌اکسید که به گشاد‌شدن رگ‌ها کمک می‌کند، سطح پایین‌تری از آن را نشان دادند و در عوض، سطح پروتئین انقباضی اندوتلین-۱ در آن‌ها افزایش یافت.
هنگام خرید به مواد تشکیل‌دهنده محصولات بدون کالری دقت کنید
افزایش تولید رادیکال‌های آزاد در سلول‌ها نیز یکی دیگر از نشانه‌های آسیب‌پذیری در برابر اریتریتول بود. این مولکول‌های مخرب با ایجاد التهاب، روند پیری سلول‌ها را تسریع می‌کند. همچنین، واکنش به ترومبین، ترکیبی که در فرایند لخته‌سازی خون نقش دارد، به‌طور محسوسی تضعیف شد. به زبان ساده، واکنش سلول‌ها برخلاف کارکرد طبیعی بود و این تغییرات در شرایطی اتفاق افتاد که تنها با یک واحد مصرف اریتریتول مواجه بودند.
اوبرن بری، یکی از نویسندگان مقاله، توضیح می‌دهد که وقتی رگ‌ها تنگ‌تر می‌شوند و توانایی بدن در تجزیه‌ی لخته‌ها کاهش می‌یابد، احتمال بروز سکته به‌طور چشمگیری افزایش پیدا می‌کند.
نکته‌ی تکان‌دهنده این است که چنین واکنش‌هایی تنها با مصرف یک عدد نوشیدنی معمول حاوی اریتریتول مشاهده شد. کریستوفر دسوزا، سرپرست تیم، هشدار می‌دهد که مصرف روزانه‌ی بیش از یک واحد نوشیدنی حاوی اریتریتول ممکن است اثرات را تشدید کند. او می‌گوید: «با توجه به داده‌های همه‌گیرشناختی و یافته‌های تازه، ضروری است که مردم خطرات این شیرین‌کننده‌های بدون کالری را جدی بگیرند و مصرف را مدیریت کنند.»
در پایان، دسوزا توصیه می‌کند که مصرف‌کنندگان هنگام خرید به برچسب مواد تشکیل‌دهنده‌ی محصولات رژیمی و بدون کالری دقت کنند، زیرا اریتریتول گاهی با نام «الکل قندی» نیز در ترکیبات درج می‌شود. این نکته به‌ویژه برای افراد دیابتی اهمیت بالایی دارد، زیرا آن‌ها به‌طور طبیعی در معرض خطر بالاتر سکته مغزی قرار دارند.
پژوهش در نشریه Applied Physiology منتشر شده است.
source