1
ما هر روز در محاصره ذرات ریز پلاستیکی قرار داریم. این ذرات را نمی‌بینیم، اما همواره آن‌ها را استنشاق می‌کنیم. پژوهش جدیدی به سرپرستی نادیا یاکووِنکو و همکارانش از دانشگاه تولوز فرانسه نشان می‌دهد که میزان قرارگیری ما در معرض این ذرات، مخصوصاً در محیط‌های داخلی مانند خانه و خودرو، بسیار بیشتر از آن چیزی است که پیش‌تر تصور می‌شد.
آلودگی پلاستیکی درون خانه‌ها و خودروها
منابع آلودگی
مطالعات قبلی ثابت کرده‌اند که پلاستیک‌ها تقریباً در همه جای جو زمین شناور هستند. این تکه‌های ریز که «میکروپلاستیک» نام دارند، اغلب از منابعی مانند لباس‌های مصنوعی، داخل خودروها، بسته‌بندی‌ها و وسایل خانگی منشأ می‌گیرند.
هوای داخل خانه آلوده‌تر از بیرون
بر اساس یافته‌ها، هوای داخل خانه و خودروها مقدار بیشتری از این ذرات نسبت به هوای بیرون دارد. بیشتر پژوهش‌ها تا به امروز، روی ذرات بزرگ‌تری تمرکز داشتند که معمولاً وارد بافت عمیق ریه نمی‌شوند. اما این مطالعه نگاهی دقیق‌تر به ذرات کوچک‌تری انداخته که توانایی رسیدن به بافت‌های عمقی ریه را دارند.
ذرات پلاستیکی ریز، خطری برای ریه‌ها
چرا ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر خطرناک‌اند؟
زمانی که اندازه ذرات کمتر از ۱۰ میکرومتر (۰٫۰۰۰۴ اینچ) باشد، این ذرات می‌توانند از سدهای طبیعی بدن عبور کنند و وارد نایژه‌ها (برونش‌ها) و حتی جریان خون شوند. این ذرات می‌توانند ناقل مواد شیمیایی سمی و آلاینده‌ها باشند و پس از ورود به بدن، سیستم‌های حیاتی را تهدید کنند.
تکنولوژی استفاده‌شده در مطالعه
تیم یاکوونکو برای تحلیل این ذرات از روش «طیف‌سنجی رامان» بهره گرفتند که قابلیت تشخیص ذراتی به کوچکی ۱ میکرومتر را دارد. آن‌ها دریافتند که به‌طور میانگین، هوای داخل خانه و خودروها حاوی هزاران ذره پلاستیکی در هر مترمکعب است.
تفاوت ترکیب در خانه و خودرو
در خانه‌ها، پلی‌اتیلن ماده غالب بود. در حالی که در خودروها، پلی‌آمید (که در پارچه‌ها و مواد داخلی خودرو به کار می‌رود) بیشتر دیده شد.
ذرات کوچک‌تر، تهدید بزرگ‌تر
محدودیت روش‌های قدیمی
اغلب مطالعات قبلی از روش µFTIR استفاده می‌کردند که توانایی شناسایی ذرات کوچک‌تر از ۱۰ میکرومتر را نداشت. این بدان معناست که بخش عظیمی از ذرات موجود در هوای داخل محیط‌ها، اصلاً در آمارها لحاظ نشده‌اند.
یافته‌های جدید
در این پژوهش با استفاده از روشی حساس‌تر، تراکم میکروپلاستیک‌ها تا ۱۰۰ برابر بیشتر از برآوردهای پیشین تخمین زده شد. بیش از ۹۰٪ از ذرات شناسایی‌شده اندازه‌ای کمتر از ۱۰ میکرومتر داشتند.
الگوی توزیع ذرات
توزیع این ذرات از نوع «قانون توان» بود، به این معنا که هرچه اندازه ذرات کوچک‌تر بود، تعدادشان بیشتر می‌شد. این یعنی ما در حال استنشاق حجم زیادی از ریزترین و خطرناک‌ترین ذرات پلاستیکی هستیم.
گردوغبار داخل خانه، عمدتاً پلاستیکی است
داده‌های آماری
- در خانه‌ها: ۵۲۸ ذره پلاستیکی در هر مترمکعب (حدود ۱۵ ذره در هر فوت مکعب)
- در خودروها: ۲۲۳۸ ذره در هر مترمکعب (حدود ۶۳ ذره در هر فوت مکعب)
این ذرات بیشتر به صورت «تکه‌تکه» بودند تا «الیاف»، و اندازه‌ای بین ۱ تا ۱۰ میکرومتر داشتند.
میزان استنشاق روزانه
بر اساس داده‌های این پژوهش و مطالعات قبلی:
- یک فرد بزرگسال روزانه حدود ۳۲۰۰ میکروپلاستیک بزرگ‌تر و ۶۸ هزار میکروپلاستیک کوچک‌تر را استنشاق می‌کند.
این ذرات کوچک می‌توانند از سدهای زیستی عبور کنند، به جریان خون برسند و به اندام‌های حیاتی آسیب برسانند. همچنین ممکن است حاوی مواد افزودنی و شیمیایی باشند که سیستم ایمنی را تضعیف و هورمون‌ها را مختل کنند.
نقش دستگاه گوارش در مواجهه با پلاستیک‌ها
بلع غیرمستقیم
ذرات بزرگ‌تر معمولاً در مخاط تنفسی گیر می‌افتند و با سرفه یا بلع به دستگاه گوارش منتقل می‌شوند. این فرآیند می‌تواند راهی ثانویه برای ورود پلاستیک‌ها به بدن باشد، که گاهی حتی از مصرف غذا و نوشیدنی هم بیشتر می‌شود.
کودکان در معرض خطر بیشتر
کودکان به دلیل حجم بالای تنفس نسبت به وزن بدن‌شان، بیشتر در معرض خطر هستند. به‌طور میانگین، هر کودک ممکن است روزانه تا ۴۷ هزار ذره پلاستیکی ریز را استنشاق کند.
گردوغبار پلاستیکی همه‌جا هست
یافته‌های شگفت‌انگیز
محققان گفتند:
«ما دریافتیم که بیش از ۹۰٪ از ذرات میکروپلاستیک در هوای داخل خانه و خودرو، اندازه‌ای کمتر از ۱۰ میکرومتر داشتند، یعنی به اندازه‌ای کوچک که بتوانند به عمق ریه نفوذ کنند.»
این نخستین مطالعه‌ای بود که به بررسی ذرات میکروپلاستیک در فضای داخلی کابین خودرو پرداخت. نتایج نشان داد که تراکم این ذرات در محیط‌های داخلی تا ۱۰۰ برابر بیشتر از برآوردهای قبلی است.
هشدار پژوهشگران
«در هر جا که نگاه می‌کنیم، میکروپلاستیک‌ها را می‌بینیم – حتی در هوایی که در خانه و خودرو تنفس می‌کنیم. ما روزانه هزاران ذره را استنشاق می‌کنیم، بی‌آن‌که حتی متوجه شویم.»
مرحله بعدی پژوهش در حوزه میکروپلاستیک
خطر نانوپلاستیک‌ها
این مطالعه همچنین میزان مواجهه احتمالی با نانوپلاستیک‌ها (ذرات کوچک‌تر از ۱ میکرومتر) را نیز تخمین زد. هرچند اندازه‌گیری مستقیم انجام نشد، اما تخمین زده شد که روزانه بیش از ۳۳ میلیون ذره نانوپلاستیک وارد بدن ما می‌شوند.
نانوپلاستیک‌ها رفتاری متفاوت از میکروپلاستیک‌ها دارند. آن‌ها کوچک‌تر، واکنش‌پذیرتر و شناسایی‌شان دشوارتر است. تحقیقات آینده باید بر توسعه ابزارهای دقیق‌تر برای شناسایی و ارزیابی این ذرات متمرکز شوند.
نتیجه‌گیری: دشمنی پنهان در هوای خانه
هوای داخل خانه‌ها و خودروها، مقادیر بسیار بالاتری از میکروپلاستیک‌ها نسبت به هوای بیرون دارد – به‌ویژه در خطرناک‌ترین اندازه‌ها. این مطالعه بر ضرورت پایش منظم و دقیق‌تر این ذرات، و بررسی اثرات‌شان بر سلامت انسان تأکید دارد.
تا آن زمان، گردوغبار پلاستیکی نامرئی که در هر لحظه با آن نفس می‌کشیم، همچنان یک تهدید باز و نادیده‌مانده باقی می‌ماند.
source