چگونه همدلی را با پاداش‌های ساده یاد بگیریم؟ | آموزش سریع با لبخند

1

بیشتر ما تصور می‌کنیم که همدلی یک ویژگی ذاتی است؛ یا آن را داریم یا نداریم. اما پژوهشی تازه از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی (USC) نشان می‌دهد که این «چسب اجتماعی» قابل آموزش است—آن هم تنها با پاداش‌های احساسی ساده.

آزمایشی ساده، نتایجی شگفت‌انگیز

پس از تنها چند دقیقه تماشای انیمیشنی از یک شخصیت کارتونی که لحظاتی کوچک از پیروزی را تجربه می‌کرد، داوطلبان شروع به احساس شادی برای او کردند؛ حتی برخی حاضر شدند برای ادامه این شادی، پول خود را ببخشند.

«مغز یاد می‌گیرد که حال خوب دیگران را با نوعی پاداش درونی پیوند بزند.»
— دکتر یی ژانگ، روان‌شناس، دانشگاه USC

چگونه پاداش‌ها، همدلی را سریع‌تر آموزش می‌دهند؟

نگاهی نو به مسیر آموزش همدلی

این مطالعه نشان می‌دهد که وقتی احساسات مثبت با سود شخصی همراه می‌شوند، ظرفیت همدلی نیز رشد می‌کند. این یافته، باوری دیرینه را به چالش می‌کشد که همدلی فقط از تجربه‌های مشترک یا آموزه‌های اخلاقی نشأت می‌گیرد.

مغز و شرطی‌سازی احساسی

مغز انسان می‌تواند وقتی لبخند کسی نشانه سود شخصی باشد، او را مانند یک شیء مطلوب درک کند. جالب آن‌که این رفتار شرطی حتی وقتی پاداش حذف شود، همچنان باقی می‌ماند.

ترکیب احساس و پاداش، سریع‌تر از کارگاه‌های سنتی درک دیدگاه مؤثر است، به‌ویژه برای کسانی که در برابر آموزش‌های کلامی مقاوم هستند.

استفاده از انیمیشن برای تحریک همدلی

ساختار ساده، تأثیر عمیق

در این پژوهش، از ۱۵۰۰ بزرگسال خواسته شد کلیپ‌های کوتاهی از یک شخصیت کارتونی (آدمک) ببینند. این شخصیت گاهی با سگ بازی می‌کرد و گاهی از دوچرخه می‌افتاد. پس از هر صحنه، عددی روی صفحه نمایش داده می‌شد که میزان برد یا باخت مالی (به‌صورت سنت) را به شرکت‌کنندگان نشان می‌داد.

رفتارهای قابل‌مشاهده و انگیزه‌های درونی

کسانی که در لحظات شاد انیمیشن پاداش مالی دریافت کردند، در ادامه احساسات قهرمان داستان را مهم‌تر تلقی کردند. حتی کلیدهای صفحه‌کلید را بیشتر فشار دادند تا کلیپ‌های شاد بیشتری ببینند. این تلاش نشان‌دهنده ایجاد پیوند احساسی واقعی هرچند کوچک بود.

طراحی بدون چهره و صدا برای شخصیت‌ها، کمک کرد تا تأثیر تقلیدهای خودکار از بین برود و یادگیری واقعی از تعامل احساسی بررسی شود.

آموزش همدلی به سبک پاولف؛ لبخند جای زنگ

«این یک پیچش اجتماعی در آزمایش کلاسیک پاولف است.»
— پروفسور لئون هکل، نویسنده ارشد تحقیق

شرطی‌سازی ذهنی به‌جای شرطی‌سازی رفتاری

در آزمایش کلاسیک پاولف، سگ‌ها با شنیدن زنگ، ترشح بزاق را آغاز می‌کردند چون زنگ را با غذا مرتبط می‌دانستند. این‌بار لبخند شخصیت کارتونی به‌جای غذا و محرک احساسی به‌جای زنگ عمل کرد—نشان‌دهنده شرطی‌سازی احساسی و شناختی در سطحی پیچیده‌تر.

نقش احساسات انتزاعی در یادگیری

پژوهش‌های پیشین نشان داده‌اند که انسان‌ها و حیوانات، حرکات و صداها را با پاداش مرتبط می‌دانند. اما این مطالعه از نخستین مواردی است که ثابت می‌کند احساسات انتزاعی هم می‌توانند این نقش را ایفا کنند.

آثار عملی در زندگی واقعی

فراتر از موقعیت اولیه

از آنجا که تأثیر همدلی حتی پس از وقفه زمانی و در سناریوهای جدید حفظ شد، محققان نتیجه گرفتند که مغز یک الگوی انعطاف‌پذیر می‌سازد نه صرفاً پاسخ به یک محرک خاص.

همدلی و رفتارهای نوع‌دوستانه

در ادامه آزمایش، از شرکت‌کنندگان خواسته شد تا کارت هدیه دیجیتال برای شخصیت کارتونی انتخاب کنند—با علم به اینکه برخی کارت‌ها مورد علاقه آن شخصیت هستند، اما انتخاب آن‌ها باعث کاهش امتیاز شخصی می‌شود.

کسانی که با سازوکار پاداش–احساس خوشبختی آموزش دیده بودند، تمایل بیشتری به فداکاری نشان دادند. حتی اگر فداکاری نکردند، حداقل لحظه‌ای پیش از تصمیم خودخواهانه مکث کردند.

این رفتارها هم‌راستا با احساسات گزارش‌شده آن‌ها بود و نشان داد که همدلی و رفتارهای اجتماعی می‌توانند از یک مکانیزم یادگیری مشترک ناشی شوند.

کاربردهای گسترده‌تر: از مدرسه تا محیط کار

آموزش گروهی؛ بستری برای شکوفایی همدلی

تحقیقات نشان می‌دهند که در محیط‌های گروهی که موفقیت یک نفر باعث پیشرفت دیگران می‌شود، همدلی نیز رشد می‌کند. مثلاً در کلاس‌هایی که دانش‌آموزان نمرات و اهداف مشترک دارند، همدلی افزایش می‌یابد.

رقابت، سد راه همدلی

در مقابل، محیط‌های رقابتی (مثل برخی شرکت‌ها) چون موفقیت دیگران را به ضرر شخصی تعبیر می‌کنند، مانع ایجاد همدلی می‌شوند. سیستم‌های پاداش محل کار باید بین «همه یا هیچ» و «پاداش تیمی» هوشمندانه انتخاب کنند.

تیم‌های ورزشی و نظامی؛ پیوند طبیعی همدلی

تیم‌های ورزشی و واحدهای نظامی که با پیروزی‌ها و شکست‌های مشترک به هم متصل می‌شوند، به‌صورت طبیعی از همین مسیر بهره می‌برند. آگاهی از این فرآیند می‌تواند الهام‌بخش طراحی برنامه‌های آموزشی برای توسعه همدلی در کنار مهارت باشد.

فناوری، درمان و والدگری؛ فرصت‌های استفاده از آموزش همدلی

هوش مصنوعی با واکنش انسانی‌تر

«درک نحوه ایجاد پیوندهای احساسی به ما کمک می‌کند تا هوش مصنوعی را انسان‌مانندتر طراحی کنیم.»
— دکتر یی ژانگ

مهندسان می‌توانند چت‌بات‌ها را طوری طراحی کنند که لبخند کاربر را به‌عنوان پاداش درونی درک کنند، نه صرفاً با استفاده از جملات مؤدبانه‌ی از پیش‌نوشته‌شده.

روان‌درمانی مبتنی بر پاداش

روان‌درمانگران می‌توانند تمرین‌هایی مبتنی بر پاداش طراحی کنند تا به افراد دارای اضطراب اجتماعی کمک کنند که احساسات مثبت دیگران را شناسایی کرده و برای آن‌ها ارزش قائل شوند. ماهیت کوتاه و بازی‌گونه این تمرین‌ها، آن‌ها را مناسب ابزارهای دیجیتال سلامت روان می‌کند.

نقش والدین در تقویت همدلی

والدین می‌توانند رفتارهای نوع‌دوستانه خواهر و برادرها را جشن بگیرند تا با پاداش دادن به شادی مشترک، همدلی را تقویت کنند—اثری قوی‌تر از بسیاری از سخنرانی‌های اخلاقی.

گام بعدی: آزمایش در دنیای واقعی

آزمایش‌ها به‌صورت آنلاین و با پاداش‌های مالی اندک اجرا شدند. بنابراین، هنوز لازم است که محققان تأیید کنند آیا این الگو در موقعیت‌های چهره‌به‌چهره نیز ظاهر می‌شود یا نه. همچنین باید بررسی شود که اثرات این آموزش در گذر زمان باقی می‌مانند یا نه.

اسکن مغزی و مسیرهای همدلی

تصویربرداری از مغز می‌تواند نشان دهد آیا مسیرهای پاداش مغزی با احساسات همدلانه هم‌زمان فعال می‌شوند یا شبکه‌های جدیدی وارد عمل می‌شوند. این یافته‌ها ممکن است به درمان اختلالاتی چون سایکوپاتی که با همدلی پایین شناخته می‌شوند، کمک کند.

این مطالعه در مجله Psychological Science منتشر شده است.