پشت‌پرده واتساپ رایگان: متا چگونه از هر پیام «سلام» ما پول درمی‌آورد؟

واتس‌اپ امروز با نزدیک به سه میلیارد کاربر، پادشاه بی‌چون‌وچرای پیامرسان‌ها تلقی می‌شود، اما در این میدان تنها نیست. دیگر اپلیکیشن‌ها مسیرهای متفاوتی را برای بقا و درآمدزایی انتخاب کرده‌اند و مقایسه‌ی آن‌ها نشان می‌دهد که مدل واتساپ چقدر منحصربه‌فرد است:

سیگنال (Signal): اپلیکیشنی که به امنیت و حریم خصوصی شهرت دارد و از سوی یک سازمان غیرانتفاعی اداره می‌شود. سیگنال سرمایه‌گذار خصوصی ندارد و کل هزینه‌هایش از طریق کمک‌های مردمی تأمین می‌شود. جالب اینکه برایان اکتون، هم‌بنیان‌گذار واتساپ، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین حامیان این پیام‌رسان شناخته می‌شود. او سال ۲۰۱۸ مبلغ ۵۰ میلیون دلار به سیگنال کمک مالی کرد.

دیسکورد (Discord): پاتوق محبوب گیمرهای جوان، با مدل «فریمیوم» کار می‌کند. استفاده‌ی پایه از آن رایگان است، اما کاربران برای امکانات ویژه مانند کیفیت بالاتر تصویر یا دسترسی به بازی‌ها، باید اشتراک ماهانه‌ی «نیترو» به ارزش ۹٫۹۹ دلار بخرند.

اسنپ‌چت (Snapchat): اسنپ‌چت از منابع متنوعی کسب درآمد دارد؛ از نمایش تبلیغات و فروش اشتراک پولی به میلیون‌ها کاربر گرفته تا فروش سخت‌افزارهایی مانند عینک‌های واقعیت افزوده. طبق گزارش فوربز، این شرکت بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۳ از محل سود سپرده‌های بانکی خود نیز حدود ۳۰۰ میلیون دلار درآمد داشت. بااین‌حال، «تبلیغات» شاهراه اصلی درآمد اسنپ‌چت است و سالانه بیش از ۴ میلیارد دلار برایش سودآوری دارد.

المنت (Element): شرکتی بریتانیایی که مدل تجاری متفاوتی را برگزیده است. این شرکت پیام‌رسان امن خود را به دولت‌ها و سازمان‌های بزرگ می‌فروشد و مشتریان می‌توانند آن را روی سرورهای اختصاصی خودشان اجرا کنند.

تلگرام (Telegram): این پیام‌رسان که زمانی تمام هزینه‌هایش توسط بنیان‌گذار آن، پاول دورف، تأمین می‌شد، اکنون دو منبع درآمد اصلی دارد: اولین و مهم‌ترین منبع، فروش اشتراک تلگرام پریمیوم است که قابلیت‌های ویژه‌ای مانند افزایش حجم آپلود فایل، سرعت دانلود بالاتر، حذف تبلیغات و دسترسی به امکانات انحصاری را در اختیار کاربران قرار می‌دهد. دومین راه درآمدی، پلتفرم تبلیغاتی آن است که به صاحبان کانال‌ها اجازه می‌دهد پیام‌های تبلیغاتی خود را در کانال‌های عمومی بزرگ نمایش دهند. با این حال، تلگرام تأکید کرده است که تبلیغات در لیست چت‌ها یا چت‌های خصوصی نمایش داده نخواهد شد.

فردا صبح، دوباره میلیاردها پیام در واتساپ ردوبدل خواهد شد؛ پیام‌هایی ساده و روزمره: هماهنگی با خانواده، سفارش تاکسی یا تبریک تولد دوستی قدیمی. در ظاهر، همه‌چیز همان مکالمات کوچک و انسانی است؛ اما در پس این سادگی، ماشینی عظیم و بی‌وقفه می‌چرخد؛ ماشینی که هر «سلام»، هر کلیک و هر تراکنش، بخشی از ارزش میلیارد دلاری‌اش را می‌سازد.

کارشناسانی مانند متیو هاجسون، هم‌بنیان‌گذار المنت معتقدند که درنهایت، محبوب‌ترین مدل کسب درآمد پیام‌رسان‌ها، همان روش قدیمی و آشنای دنیای دیجیتال است: تبلیغات. او می‌گوید:

بسیاری از این پلتفرم‌ها با تحلیل رفتار شما و اینکه با چه کسانی صحبت می‌کنید، اطلاعاتی به دست می‌آورند و از آن برای هدف‌گیری تبلیغات استفاده می‌کنند. حتی اگر پیام‌ها رمزنگاری‌شده باشند، آن‌ها برای شناختن شما نیازی به خواندن محتوای پیام‌ها ندارند.

این ضرب‌المثل قدیمی دنیای فناوری را به یاد داشته باشید: «اگر برای محصولی پول نمی‌پردازید، پس خودتان محصول هستید.»