کشف جمجمه مکعبی‌شکل انسانی متعلق به ۱۴۰۰ سال پیش در مکزیک

باستان‌شناسانی که در یکی از محوطه‌های مزوامریکایی در کشور مکزیک مشغول کاوش بودند، با یک جمجمه انسانی غیرمعمول و مکعبی‌شکل روبه‌رو شدند. این کشف، نخستین شواهدی است که نشان می‌دهد در این ناحیه، حدود ۱۴۰۰ سال پیش، شکلی ویژه از تغییرشکل عمدی جمجمه که از نظر علمی «کرانیال» نامیده می‌شود، رواج داشت.

این جمجمه در نزدیکی محوطه باستانی بالکون د مونتزوما (Balcón de Montezuma) در ایالت تامائولیپاس در بخش شرقی مکزیک کشف شد. در این منطقه، گروه‌های قومی مختلف مزوامریکایی بین سال‌های ۶۵۰ پیش از میلاد تا ۱۲۰۰ میلادی سکونت داشته‌اند. حدود سال ۴۰۰ میلادی، روستایی در این ناحیه شکل گرفت که بر اساس داده‌های مؤسسه ملی انسان‌شناسی و تاریخ مکزیک (INAH)، در نهایت شامل حدود ۹۰ خانه مدور در دو میدان اصلی می‌شد.

در بررسی تازه‌ای که پژوهشگران بر روی اشیاء و بقایای انسانی کشف‌شده در بالکون د مونتزوما انجام دادند، دریافتند که جمجمه یک مرد میان‌سال، شکلی دارد که تاکنون مشاهده نکرده بودند.

خسوس ارنستو ولاسکو گونزالس، انسان‌شناس زیستی، می‌گوید که اگرچه نمونه‌های متعددی از جمجمه‌های تغییرشکل‌ یافته پیش‌تر در این منطقه کشف شده‌اند، اما شکل جمجمه این مرد کاملاً منحصر به‌ فرد است.

بسیاری از مردم با فرهنگ‌هایی که تغییرشکل مخروطی جمجمه را انجام می‌دادند آشنایی دارند، زیرا این نوع جمجمه‌ها شبیه به موجودات فضایی هستند. این شکل‌ها معمولاً با استفاده از نوارهای پارچه‌ای یا لایه‌های نرم و انعطاف‌پذیر ایجاد می‌شدند که سر نوزاد را در جهت مایل هدایت می‌کردند و در نتیجه جمجمه به شکل کشیده رشد می‌کرد.

بیشتر جمجمه‌های کشف‌شده در بالکون د مونتزوما، در جهت عمودی تغییرشکل داده شده‌اند؛ به این صورت که لایه‌های نرم در بخش جلو یا عقب جمجمه قرار داده می‌شد که این باعث می‌گردید فرد سری کشیده‌تر یا نوک‌تیز داشته باشد.

اما جمجمه مرد کشف‌شده از این محوطه، گونه‌ای متفاوت از تغییرشکل عمودی را نشان می‌دهد که در آن بخش فوقانی سر تخت شده و ظاهر کلی جمجمه به شکل مکعب درآمده است. برخی متخصصان، این ساختار را پاراللِپیپد (شکل‌گرفته مانند متوازی‌الاضلاع سه‌بعدی) توصیف می‌کنند.

از آنجا که نمونه‌های پیشین این نوع تخت‌سازی بخش فوقانی جمجمه عمدتا در نواحی خارج از این منطقه مانند وراکروز و سرزمین‌های قوم مایا دیده شده بودند، پژوهشگران تصمیم گرفتند تعیین کنند که آیا این مرد واقعا بومی منطقه بوده یا از جای دیگری آمده است. اما تحلیل شیمیایی استخوان‌ها و دندان‌های او نشان داد که وی در همین منطقه متولد شده و احتمالاً تمام عمر خود را در همین‌جا گذرانده و در همین مکان نیز درگذشته است.

پژوهشگران احتمال می‌دهند که این شکل نامعمول سر شاید معنایی فرهنگی داشته باشد که هنوز ناشناخته است. در بسیاری از بخش‌های مزوآمریکا، تفاوت‌های جزئی در شکل جمجمه‌ها با گروه‌های فرهنگی متفاوت مرتبط بوده است. اگرچه این مرد از لحاظ جغرافیایی بومی منطقه بوده، اما ممکن است کسانی که جمجمه او را شکل داده‌اند، متعلق به یک گروه فرهنگی دیگر بوده باشند.

بر اساس اعلام تونانتسین سیلوا کاردناس، مدیر INAH، پژوهش بر روی مواد و اشیای به‌ دست‌ آمده از کاوش‌های پیشین بالکون د مونتزوما همچنان ادامه دارد و این تحقیقات کمک خواهد کرد تا درک متخصصان از این محوطه و ارتباطات فرهنگی و تاریخی آن با سایر گروه‌های پیشاهیسپانیک منطقه گسترش یابد.