دانشمندان با بررسی معده یک کروکودیل ۳ هزار ساله، به کشفی شگفت‌انگیز دست یافتند.

برای کشف رازهای گذشته، دانشمندان از طیف گسترده‌ای از روش‌های علمی استفاده می‌کنند. اقلیم‌شناسان با حفاری هسته‌های یخی دو مایلی، به گذشته آب‌وهوایی زمین سرک می‌کشند. دیرینه‌شناسان با مطالعه لایه‌های رسوبی، خط زمانی دوره‌های پیشین را ترسیم می‌کنند. مصرشناسان هم مجموعه‌ای از تکنیک‌های پیشرفته را به کار می‌گیرند، اما گاهی بهترین راه، نگاه کردن به محتویات معده یک کروکودیل مومیایی است.

پژوهشگران دانشگاه منچستر دقیقاً همین روش را روی یک کروکودیل ۳ هزار ساله به طول ۲.۲ متر به کار بردند؛ موجودی که در موزه بیرمنگام نگهداری می‌شود و با شماره ۲۰۰۵.۳۳۵ شناخته می‌شود. برخلاف سنت مومیایی‌کردن انسان‌ها که طی آن اندام‌های داخلی را خارج می‌کردند کروکودیل‌هایی که برای تقدیم به خدای «سوبک» قربانی می‌شدند، با احشاء کامل مومیایی می‌شدند. همین استثنای کوچک امروز به دانشمندان امکان می‌دهد رازهای این آیین شگفت‌انگیز را با دقت بیشتری آشکار کنند.

برای حفظ این مومیایی برای نمایش‌های آینده، تیم پژوهشی از روش‌های کاملاً غیرتهاجمی از جمله تصویربرداری با اشعه ایکس و سی‌تی‌اسکن استفاده کرد تا بدون کوچک‌ترین آسیبی به نمونه، محتویات معده را بررسی و ثبت کند. در میان بقایای هضم‌نشده، چند گاسترولیت‌، سنگ‌ریزه‌هایی که کروکودیل‌ها برای کمک به فرایند هضم می‌بلعند، شناسایی شد.

اما کشف مهم‌تر، وجود ماهی سالم و آویزان به قلابی برنزی بود. با توجه به فاصله زمانی کوتاه میان آخرین وعده غذایی کروکودیل و مرگش، دانشمندان نتیجه گرفتند که این حیوان احتمالاً عمداً توسط مصریان شکار شده تا در مراسم قربانی سوبک استفاده شود.

لیدیا مک‌نایت (Lidija McKnight)، باستان‌جانورشناس دانشگاه منچستر و یکی از نویسندگان پژوهش که در مجله Digital Applications in Archaeology and Cultural Heritage منتشر شده، می‌گوید:

در حالی‌ که تحقیقات قبلی معمولاً بر روش‌های تهاجمی مانند بازکردن لایه‌های مومیایی یا کالبدشکافی تکیه داشتند، تصویربرداری سه‌بعدی امکان مشاهده جزئیات داخلی را بدون آسیب‌زدن به این آثار ارزشمند فراهم می‌کند.

مک‌نایت و همکارانش همچنین قلاب برنزی موجود در معده کروکودیل را به‌صورت «مجازی» بازسازی کردند تا برای نمایش در موزه‌های آینده آماده شود. او توضیح می‌دهد که مصریان باستان احتمالاً ابتدا قالبی از گل سخت‌شده می‌ساختند و سپس فلز مذاب را روی آن، بر آتشی از زغال‌ گداخته می‌ریختند تا قلاب شکل گیرد.

مک‌نایت توضیح می‌دهد:

با وجود اینکه هزاران سال میان ساخت این قلاب باستانی و نسخه مدرن آن فاصله است، شیوه ریخته‌گری تقریباً تغییری نکرده است.

هرچند نمونه ۲۰۰۵.۳۳۵ سرنوشت دلخراشی داشته، اما کروکودیل‌ها در مصر باستان جایگاهی متناقض داشتند. این حیوانات به‌دلیل قدرت و در عین حال رفتار آرامشان با نوزادانشان پرستیده می‌شدند. پژوهشگران معتقدند که این جامعه نیل‌نشین، که در آن کروکودیل‌ها بالاترین شکارچیان بودند، احتمالاً آن‌ها را به‌طور ویژه و در چارچوب «فرقه‌های کروکودیلی» برای قربانی کردن پرورش می‌داده است. در شهر فیوم، مرکز پرستش سوبک، صدها و حتی هزاران مومیایی کروکودیل کشف شده است.

با وجود عطشی که انسان باستان برای قربانی‌کردن این جانوران داشت، امروز همین مومیایی‌ها کمک می‌کنند داستانشان پس از هزاران سال دوباره روایت شود.