بزرگ‌ترین کلاه‌برداری تاریخ صنعت بازی – The Day Before

بازار بازی‌های ویدیویی این روزها بی‌رحم‌تر از همیشه دنبال می‌شود. بازاری که به باکیفیت‌ترین محصولات سال هیچ فرصتی نمی‌دهد و از طرفی منتظر است تا با محصولی ناشناخته همه را غافل‌گیر کند. در این میان اما داستان The Day Before با تمامی بازی‌های پر سر و صدای چند سال اخیر متفاوت است. اثری که از روز اول توانست توجه بسیاری از گیمرها را به خود جلب کند اما از همان لحظه با حواشی بسیاری سر و کار داشت. بازی The Day Before از مورد انتظار‌ترین عنوان استیم به فاجعه‌ای انکار ناپذیر نزول کرد. بعد از سپری کردن ماه‌ها به عنوان رتبه‌ی یک لیست Wishlist استیم، بازی ۷ دسامبر منتشر شد و از همان ابتدا موجی از شکایت‌ها و نارضایتی‌ها شکل گرفت. ده‌ها هزار گیمر طلب بازگردادن پول خود شدند و سرانجام ماجرا به تعطیلی استودیو ختم شد.

آیتم ویدیویی را در یوتوب تماشا کنید

تنها چهار روز بعد از انتشار بازی روی استیم، استودیوی توسعه‌دهنده The Day Before اعلام کرد که بازی از نظر تجاری ناموفق است و دیگر هیچ بروزرسانی‌ای برای نسخه Early Access منتشر نخواهد شد. «Fntastic» اعلام کرد که بودجه کافی برای ادامه توسعه و نگهداری از بازی را در اختیار ندارد. پس از این وقایع، استودیو کانال یوتیوب خود و همه‌ی تریلر‌های رسمی گیم‌پلی بازی را پاک کرد؛ مدیرعامل استودیو از دنیای مجازی به کلی ناپدید شد؛ خود بازی نیز از استیم حذف شد. ناشر بازی، «Mytona» نیز در فضای مجازی اعلام کرد که در حال مذاکره با Valve برای بازگردادن پول خریداران است. سلسله‌ای از رویداد‌ها و وعده‌های استودیو در مورد اینکه بازی The Day Before چه چیز‌هایی به گیمرها ارائه خواهد داد، سبب شد تا بسیاری از مخاطب‌هایی که بازی را خریداری کرده بودند، آن را به عنوان یکی از بزرگ‌ترین کلاه‌برداری‌های تاریخ معرفی کنند. وبسایت پالیگان با استودیو سازنده، مدیرعامل و ناشر بازی و همینطور Valve در مورد انتشار بازی و حذف آن از شاپ استیم مصاحبه کرد، اما طرفین، همگی از دادن پاسخ خودداری کردند.

برای اینکه خلاصه‌ای از وقایعی که تا روز انتشار فاجعه‌بار بازی The Day Before ارئه دهیم، لازم است چند ماه به عقب بازگردیم. استودیو Fntastic در سال ۲۰۱۵ تاسیس شد و دو سال بعد، اولین بازی خود یعنی «The Wild Eight» که به گفته‌ی خودشان در ژانر «ماجراجویی بقا-وحشت» بود را عرضه کرد. آن زمان استودیوی کوچک و مستقل آن‌ها تحت عنوان Eight Point شناخته می‌شد. آن‌ها برای توسعه‌ی اولین بازی‌ خود از کیک‌استارتر استفاده کردند. ادارد گوتوسف، توسعه‌دهنده‌ی ارشد The Wild Eight، به همراه برادر خود آیزن گوتوسف Fntastic را تاسیس کردند و بازی شوتر اول شخص بقا-وحشت Dead Dozen، بازی ماجرایی هنری Radiant One و بازی ترسناک Propnight را که هر سه همچنان در استیم موجود هستند را روانه بازار کردند. ژانویه سال ۲۰۲۱ استودیو با یک تریلر که ویژگی‌های بصری و گیم‌پلی خارق‌العاده‌ای -یک سر و گردن بالاتر از بازی‌های قبلی استودیو- به رخ می‌کشید، عنوان The Day Before را معرفی کردند. استودیو بازی جدید خود را اثری در ژانر بقا و با رویکرد‌ چند نفره‌ی Open World معرفی کرد که در جهانی آخرالزمانی با جزئیات زیاد و نابود شده توسط یک ویروس مرگبار، دنبال می‌شود. ویدیو‌های گیم‌پلی اولیه بازی به شخصیت‌هایی را نشان می‌داد که برای پیدا کردن منابع و سوخت وارد شهر می‌شوند؛ ساختمان‌های اطراف را غارت و با زامبی‌ها و گروه‌های دیگری از گیمرها مبارزه می‌کردند.

اولین تریلر The Day Before دنیایی غنی با آسمان‌خراش‌هایی که گیمرها برای پیدا کردن منابع مختلف از آن‌ها بالا می‌رفتند را نشان می‌داد. بازی با این نمایش تحسین برانگیز سبب شد تا بسیاری آن را با عنوان‌هایی مثل The Last of Us، Tom Clansy’s The Division و DayZ قیاس کنند. البته بسیاری از کسانی که تریلر را دیدند از اینکه The Day Before در تقلید از بازی‌های دیگر زیاده روی کرده است، شکایت کردند. عده‌ی دیگری نیز صرفا شک داشتند که آیا چنین نمایش خارق‌العاده‌ای، می‌تواند به همین شکوهی که در تریلر می‌دیدند در بازی اصلی نیز وجود داشته باشد یا خیر. با وجود همه‌ی شک و تردید‌ها، The Day Before تا روز عرضه در فوریه ۲۰۲۳، به سرعت به بالای لیست آیتم‌های مورد انتظار استیم رسید؛ درست پشت سر Hogwarts Legacy. چند ماه پس از معرفی بازی، Fntastic دومین تریلر بازی را منتشر کرد. این تریلر حتی از اولی نیز شگفت‌انگیزتر بود. اینار گیمرها در حال رانندگی در منطقه‌ای روستایی بودند، زاپاس ماشین را عوض می‌کردند، کلبه‌ها و پمپ بنزین‌ها را غارت می‌کردند و قبل از اینکه به تونلی فرار کنند با پلیس درگیر می‌شدند. تریلر جدید درست مثل اولین نمایش بازی عالی بود اما به نظر می‌رسید که اتفاقات به نمایش درآمده بیش از اندازه ساختگی و از پیش تعیین شد‌ه‌اند.

در اکتبر ۲۰۲۱، استودیو تاریخ عرضه بازی را به همراه یک تریلر جدید مشخص کرد: ۲۱ جون ۲۰۲۲. در این تریلر سازنده حتی بیشتر از قبل از حضور قابلیت‌های متعدد و جزئیات قابل توجه صحبت کرد. پایگاهی که بازیکنان می‌توانستند در آن ورزش و در سونا استراحت کنند؛ در بار‌ با یکدیگر تعامل داشته باشند و یک پاساژ بزرگ با کپی‌هایی از اپل‌استور، مغازه‌های تیفانی و لویی ویتون (مغازه‌های مطرح و شناخته شده) که می‌شد در آن چرخید. در کنار این موارد در تریلر شاهد شخصیتی بودیم که کابین خود را با جزييات زیادی دکور و اسلحه‌های خود را تا ریزترین قسمت‌های آن شخصی‌سازی می‌کند. یک ماه پیش از تاریخ عرضه‌ی اولیه بازی (و بعد از مدت‌ها سکوت از طرف سازنده) استودیو اعلام کرد که بازی با تاخیر منتشر خواهد شد. عرضه The Day Before هشت ماه به تعویق افتاد. تیم سازنده تغییر موتور گرافیکی بازی را دلیل اصلی این تاخیر اعلام کرد. استودیو و ناشر بازی The Day Before به IGN اعلام کردند: «با قلبی مملو از قدر‌دانی، مسئولیتی که به دوش داریم را عمیقا احساس و درک می‌کنیم. خرسندیم که اعلام کنیم انجین The Day Before به تکنولوژی جدید Unreal Engine 5 تغییر خواهد کرد. این جابجایی به انجینی پیشرفته‌تر و کارآمد برای بازی‌های جهان‌باز، گیم‌پلی The Day Before را حتی بیش از پیش خارق‌العاده خواهد کرد.» تعویق لحظه آخر انتشار بازی، شک تعداد بیشتری را برانگیخت، حتی بعضی از اعضای IGN، در همین لحظات بازی را «کلاه‌برداری» نامیدند. دیگران نیز به شوخی می‌گفتند که «ابدا امیدی به این محصول ندارند.»

در ماه جون ۲۰۲۲، از استودیوی Fntastic به دلیل از استفاده از داوطلبانی که دستمزد نمی‌گرفتند، انتقاد شد. به گزارش Well Played، استودیوی سازنده در وبسایت خود اعلام کرد که «هر کسی می‌تواند به صورت نیمه‌وقت و داوطلبانه جزئی از Fntastic باشد و جوایز باحال، مدرک مشارکت و همینطور کد رایگان بازی را دریافت کند». بعضی از کار‌های داوطلبانه شامل ترجمه -استودیو برای ساخت تریلر به زبان‌های فرانسوی و پرتغالی، تبلیغ کار داوطلبانه کرده بود- و نظارت بر کامیونیتی می‌شد. کار‌های داوطلبانه‌ی دیگری که مردم می‌توانستند انتخاب کنند نامشخص‌تر و گنگ بودند. بر اساس سایت -حالا از بین رفته‌ی استودیو: «داوطلبان نیمه‌وقت می‌توانند توانایی خاص خود را برای بهتر شدن پروژه‌ی ما یا توسعه‌ی ویژگی‌های جدید در اختیار ما بگذارند.» در بیانیه دیگری Fntastic اعلام کرد که «کار‌های داوطبانه ربطی به کدنویسی یا اصل توسعه بازی ندارند، بلکه به فعالیت‌های مهم‌تری مانند نظارت، بومی‌سازی یا صرفا تشویق و حمایت از ما مربوط می‌شوند» در ژانویه ۲۰۲۳، Fntastic تریلر مختصر دیگری منتشر کرد که در آن، تکنولوژی‌های Ray Tracing و NVIDIA DLSS را در زمان عرضه قول می‌داد. استودیو همچنین وعده‌ی بررسی عمیق‌تری از بازی داد با تاکید بر «ویژگی‌های گیم‌پلی که کامیونیتی ما درخواست کرده بودند» در کنار این موضوع وعده داده شد که «گزارش دقیق‌تری از وضعیت توسعه‌ی فعلی بازی The Day Before» در اختیار عموم قرار می‌گیرد. بازیکنانی که چشم انتظار نمایش جدیدی از بازی The Day Before بودند، در عوض آن چیز دیگری نسیبشان شد: هشت ماه تاخیر. استودیو تاخیر انتشار بازی و دوره‌ی موقتی که بازی از استیم برداشته شد را به بحث امتیاز نام تجاری که از طرف یک شرکت تقویم سازی به نام  TheDayBefore مطرح شده بود، ارتباط داد. برادران گوتوسف برای IGN روشن کردند که تاخیر پیش‌آمده از قبل در برنامه استودیو در نظر گرفته شده بود. تاریخ عرضه بازی حالا به ۱۰ نوامبر موکول شد.

افراد بیشتری نسبت به بازی تردید پیدا کردند، اما سازنده همچنان به انکار و توجیه اتهاماتی که به آن‌ها نسبت می‌دادند می‌پرداخت. در بیانیه دیگری به IGN استودیو اعلام کرد:

«ما درک می‌کنیم که بعضی از بازیکنان، نمی‌توانند تصویر کلی را ببینند و نسبت به بازی تردید پیدا کرده‌اند. چهار سال است که در حال توسعه باتزی هستیم. در تمام این مدت برای ارائه هرچه بهتر بازی زحمت کشیدیم و عرق ریختیم. این اتهامات برای بسیاری از اعضای تیم ما بسیار ناراحت‌کننده است.» Fntastic در ادامه افزود: «هر چیزی که در مورد ما می‌گویند مهم نیست، خودشان می‌توانند در تاریخ ۱۰ نوامبر زمانی که بازی منتشر شد با چشمانشان ببینند. امیدواریم که بعد از موفقیت بازی به همگان اثبات کنیم که اگر ایمان داشته باشید و برای رویایی در این زندگی بجنگید، برخلاف همه‌ی مشکلات و شک و تردید‌ها، رویا به حقیقت بدل می‌شود.» The Day Before در تاریخ ۱۰ نوامبر منتشر نشد! استودیو در ماه‌هایی که به تاریخ اصلی انتشار بازی می‌رسید، همچنان چند تریلر دیگر منتشر کرد. یکی از آن‌ها متهم شد که خیره سرانه از تریلر بازی Call of Duty: Black Ops Cold War Zombie تقلید کرده است و یکی دیگر نیز به تقلید از تریلر Grand Theft Auto 5. The Day Before به استیم بازگشت (همینطور به صدر جدول Wishlist). استودیو نیز با یک تاخیر دیگر تاریخ انتشار بازی را به هفت دسامبر موکول کرد.

در روز‌های منتهی به تاریخ جدید عرضه بازی، استودیو در حساب‌های حالا بسته شده‌ی خود در توییتر، استیم و اینستاگرام، خطاب به حامیان و مخالفان، بیانیه داد: «این بازی را برای شما ساختیم تا از آن لذت ببرید و عرصه‌ای برای سرخوشی شما شود. ما با هم به بهتر کردن بازی و اضافه کردن محتوا به بازی ادامه خواهیم داد.»

همزمانی که استودیو گفت که «هر مدل انتقاد به بازی را پذیرا است و کینه به دل نمی‌گیرد»، کلاه‌برداری از بازیکنان و استفاده از Assetهای بازی‌های دیگر را منکر شد: «لطفا توانایی‌ها و کار ما را دست کم نگیرید، کاری که ما کردیم، ابدا آسان نبود.» روز پنجشنبه ۷ دسامبر، The Day Before روی استیم به شکل Early Access بالاخره منتشر شد. استودیو نیز اعلام کرد که « این بازی حدود ۶ تا ۸ ماه Early Access خواهد ماند، اما این موضوع ممکن است تغییر کند. نسخه‌ی اصلی بازی نیز زمانی که مطمئن باشیم بهترین ورژن بازی را ارائه می‌دهیم، عرضه خواهد شد.» استودیو در ادامه متعهد شد تا «باگ‌ها و بهینه‌سازی‌ها را برای بالانس شدن بازی و گیم‌پلی اصلی» انجام دهد. همینطور در قبال محتوا‌های اضافی «شامل آیتم‌ها، اسلحه‌ و ادوات، خانه‌ها و ماشین‌های جدید» اما از همان روز اول، The Day Before مشکلات جدی داشت. سرور‌های آمریکای شمالی بازی سرریز شدند و مخاطب‌ها از صف‌های انتظار چند ساعته‌ی بازی شکایت داشتند. بازی مدام کرش می‌کرد و پر بود از انواع و اقسام باگ‌ها. گیمرها ابدا از بازی‌ای که نسبت به وعده‌‌های تبلیغاتی و تریلر‌ها کاملا متفاوت بود راضی نبودند. طبق نظرات گیمرهای ناراضی در استیم، این عنوان ابدا بازی MMO بزرگ و جهان‌باز زامبی کشی که به آن‌ها وعده‌اش داده شده بود، نبود. The Day Before بیشتر یک شوتر Extraction ناقص و بدرد نخور بود؛ بیشتر Escape from Tarkov بود تا «بازی چند نفره‌ی جهان باز بقا». استودیو در روز عرضه و روز بعد آن، دو آپدیت برای بهینه‌سازی بازی‌ منتشر کرد، اما کار از کار گذشته بود. کاربران استیم و استریمر‌ها از تریبون‌های خود از بازی گفتند که نتیجه‌ی آن ۲۰ هزار کامنت نقد شدیدا منفی در استیم شد. بر اساس پست‌های ادارد گوتوسف در تلگرام، بعد از اینکه حدود ۲۰۰ هزار نسخه از بازی فروخته شده بود، نیمی از خریداران، تقاضای بازگردادن پول خود را داشتند.

در تاریخ ۱۱ دسامبر استودیو Fntastic اعلام تعطیلی کرد. استودیو در توییتر اعلام کرد «بازی The Day Before تبدیل به یک شکست تجاری شده و بودجه لازم برای ادامه کار روی آن را در اختیار نداریم. تمام درآمدی که تا به اینجا داشتیم خرج مخارج و بدهی‌های استودیو به شرکا شده است.» «در حال حاضر آینده بازی مشخص نیست، اما سرور‌ها همچنان بالا خواهند ماند. از اینکه نتوانستیم انتظارات شما را برآورده کنیم عذر خواهی می‌کنیم. تمام آنچه در توان داشتیم، انجام دادیم، اما متاسفانه از حدود توانایی‌های خود خبر نداشتیم. بازی‌سازی به واقع امری بسیار دشوار است.» در همین بین، تعداد بیشتری از بازیکنان، تقاضای پول خود را داشتند و بعد از اینکه در روز عرضه، بیشترین تعداد بازیکنان همزمان بازی به ۳۰۲۲۸ نفر رسید، تعداد بازیکنان فعال بازی The Day Before بر اساس نمودار‌های استیم، به کمتر از ۷۰۰ نفر تقلیل یافت. از زمان خبر بسته شدن استودیو، Fntastic در فضای مجازی ناپدید شد، اما همچنان صفحه توییتر منتسب به استودیو موجود است. یکی از آخرین پیغام‌های این صفحه نوشته شده است: «این اولین تجربه‌ی بزرگ ما بود، پیش می‌آید.» شاید بسیاری شکست The Day Before را نتیجه بلندپروازی سازندگانش در نظر بگیرند اما نگاهی به تمامی قطعه‌های پازل به ما نشان می‌دهد که داستان ساخت و عرضه این بازی با دیگر شکست‌های بزرگ صنعت ویدیوگیم، تفاوت‌های اساسی‌ای دارد. بررسی سابقه Fntastic پیش از معرفی و نمایش اولیه The Day Before به خوبی نشان می‌دهد که این توسعه‌دهنده در سطح و اندازه ساخت اثری با این ابعاد نیست. نمایش‌هایی که از همان ابتدا مشخص بود به شکل واقعی طراحی نشده و سعی شده تا به گونه‌ای پیش روی مخاطب قرار گیرند که از همان ابتدا در کانون توجه‌ها باشند. هیچگاه مشخص نشد که از دید مالی و بودجه‌ای چه مسائل و حاشیه‌ای در پشت پرده ساخت The Day Before وجود داشت اما سابقه فعالیت اعضای ارشد Fntastic تا حدی نشان می‌دهد که ماجرای یکی از بزرگ‌ترین شکست‌های تاریخ صنعت بازی شاید فراتر از یک اشتباه محاسباتی ساده باشد. شکستی که برای بار دیگر ثابت کرد، ساخت یک بازی پرهزینه و باکیفیت کار هر توسعه‌دهنده‌ای نیست.