برخی از باورهای نادرست درباره طاسی، همچون موسیقی متن سریال قدیمی مورد علاقهمان، سالهاست که در ذهن ما جا خوش کردهاند. برای روشن شدن حقیقت، مجله Popular Science از سه متخصص برجسته مو درخواست کرد تا توضیح دهند علم واقعاً درباره علت ریزش مو چه میگوید. در ادامه، دیدگاه آنها را میخوانید.
باور نادرست ۱: طاسی فقط از طرف خانواده مادر به ارث میرسد
احتمالاً شنیدهاید که «پدر مادرت تعیین میکند که آیا شما طاس خواهید شد یا نه». اما این گفته نادرست است. دکتر جری شاپیرو متخصص پوست و مو و اختلال آلوپسی در دانشگاه نیویورک میگوید: «این یکی از رایجترین باورهای غلطی است که میشنوم و واقعیت ندارد. ژن مرتبط با الگوی طاسی فقط در طرف مادری محدود نمیشود.»
البته یکی از ژنهای کلیدی مرتبط با آلوپسی آندروژنتیک، که همان طاسی الگویی در مردان و زنان است، روی کروموزوم X (کروموزومی که مردان آن را از مادر خود به ارث میبرند) قرار دارد. اما دکتر آلن بومن، جراح پیوند مو در کلینیک Bauman Medical توضیح میگوید این تنها یکی از قطعات پازل بسیار پیچیده ژنتیکی است.
دکتر مهمت اردوغان، جراح پیوند مو در کلینیک Smile Hair در ترکیه نیز با این نظر موافق است. او میگوید: «در معاینههای بالینی معمولاً مشاهده میکنیم که سابقه خانوادگی ریزش مو در هر دو سوی خانواده وجود دارد.»
باور نادرست ۲: استرس باعث طاسی میشود
استرس میتواند بر تمام بدن شما اثرات مخربی بگذارد، از گوارش تا خواب، اما به ندرت علت اصلی و دائمی طاسی است. دکتر بومن میگوید: «معمولاً لازم است فرد تجربهای شدید از نظر روانی یا جسمی را پشت سر بگذارد، مانند یک فاجعه طبیعی، مرگ یکی از اعضای خانواده یا رژیمهای سخت غذایی، تا دچار ریزش موی دائمی شود.»
به گفته دکتر اردوغان، آنچه معمولاً هنگام استرس رخ میدهد، تغییر موقتی در چرخه رشد و ریزش مو است. مو به طور طبیعی سه مرحله دارد: آناژن (رشد)، کاتاژن (استراحت) و تلوژن (ریزش).
پس از یک رویداد استرسزا، ممکن است تا ۷۰ درصد از موهایی که در مرحله آناژن هستند، زودتر از موعد وارد مرحله تلوژن شوند. این وضعیت که «تلوژن افلوویوم» نام دارد، باعث ریزش موی موقتی و نازک شدن مو در سراسر پوست سر میشود، برخلاف طاسی الگویی مردانه یا زنانه که معمولاً با عقبرفتن خط رویش مو یا ایجاد ناحیه طاس در تاج سر مشخص میشود.
هرچند استرس مستقیماً موجب طاسی نمیشود، اما میتواند روند آن را تسریع کند. در یک پژوهش که روی ۱۲۰ نفر مبتلا به آلوپسی آندروژنتیک انجام شد، مشخص گردید افرادی که استرس بیشتری تجربه میکردند، نسبت به افراد آرامتر، ریزش موی سریعتری داشتند.
باور نادرست ۳: طاسی نشانه باروری بیشتر است
دکتر شاپیرو میگوید: «این داستانی است که مردم تعریف میکنند چون خوشایند به نظر میرسد، اما علمی نیست.» دکتر بومن نیز تأکید میکند: «خود طاسی نشانهای از باروری بالاتر نیست. احتمالاً این تصور اشتباه از آنجا میآید که هر دو پدیده تحت تأثیر هورمونهای مردانه قرار دارند.»
تستوسترون برای تولید اسپرم و میل جنسی ضروری است، اما زمانی که به هورمون دیهیدروتستوسترون (DHT) تبدیل میشود، بهطور غیرمستقیم در ریزش مو نیز نقش دارد. برخی از مردان دارای تغییرات ژنتیکی در ژن گیرنده آندروژن هستند که باعث میشود فولیکولهای موی آنها نسبت به DHT حساستر باشند. در طول زمان، DHT موجب کوچک شدن فولیکولها و تولید موهای نازکتر و ضعیفتر میشود و در نهایت به کمپشتی و طاسی میانجامد.
دکتر شاپیرو میگوید: «طاسی به این معناست که فولیکولهای موی شما نسبت به برخی هورمونها حساسترند، نه اینکه بدن شما مقدار بیشتری از آنها تولید میکند.» در واقع، شواهدی وجود دارد که عکس این ادعا را نشان میدهد. مطالعات حاکی از آن است که مردانی که پیش از ۳۰ سالگی طاس میشوند، معمولاً شمارش اسپرم پایینتر و کیفیت مایع منی ضعیفتری نسبت به مردانی دارند که مدت بیشتری موهای خود را حفظ میکنند.
به گفته دکتر بومن، این ارتباط احتمالاً ناشی از همان سطح بالای DHT است که موجب ریزش مو میشود و در عین حال میتواند در فرایند تولید اسپرم نیز اختلال ایجاد کند. البته این رابطه مطلق نیست. او میگوید: «بسیاری از مردان طاس بدون هیچ مشکلی صاحب فرزند میشوند. عواملی مانند سن، سبک زندگی و سلامت عمومی نقش مهمتری دارند.»
نتیجهگیری
باورهای نادرست درباره طاسی همچنان رواج دارند، زیرا به ما احساس بهتری میدهند، چه با سرزنش کردن یک عامل خارجی، چه با ارائه راهحلی ساده، یا حتی با داستانی خوشایند درباره مردانگی. اما همانطور که متخصصان توضیح میدهند، حقیقت بسیار پیچیدهتر است. طاسی نتیجه تعامل چندین ژن، هورمون و عامل سبک زندگی است.
source