باستان‌شناسان ردپای انسان ۱۱۵ هزار ساله را در عربستان کشف کردند

گزارش تازه‌ای از عربستان سعودی نشان می‌دهد که گروهی از باستان‌شناسان موفق به کشف قدیمی‌ترین ردپای انسان در شبه‌جزیره عربستان شده‌اند. این ردپا که در یک گودال گل تاریخی و به‌طور استثنایی حفظ شده‌، حدود ۱۱۵ هزار سال قدمت دارد و در میان صدها ردپای حیوانات ماقبل تاریخ شناسایی شده‌ است.

بسیاری از کشفیات مهم فسیل‌ها و آثار باستانی در شرایط مشابه همین بستر دریاچه در شمال عربستان سعودی به دست آمده‌اند. باستان‌شناسان در سال ۲۰۱۷ این مکان را در اعماق صحرای نفود و در محلی که به زبان عربی «الاثر» نامیده می‌شود، شناسایی کردند؛ جایی که فرسایش و تغییرات آب‌وهوایی رسوبات سطحی را از بین برده و امکان آشکار شدن این ردپاها را فراهم کرده است. تصور اینکه بیش از ۱۰۰ هزار سال پیش یک بستر گِلی دریاچه محل رفت‌وآمد انسان‌ها و حیوانات بوده، تصویری روشن از زندگی در آن دوران ارائه می‌دهد.

وقتی گروه‌های انسانی یا حیوانی از منطقه کوچ می‌کنند، ردپاها باقی می‌مانند تا زمانی که دوباره با لایه‌های رسوبی پوشانده شوند. نمونه‌های مشابه در تاریخ زمین‌شناسی وجود دارد؛ برای مثال، در رویداد بسیار قدیمی‌تر «برگس شیل» (Burgess Shale)، برخی از کهن‌ترین موجودات شناخته‌شده به‌طور کامل حفظ شدند، زیرا احتمالاً در یک رانش گل گرفتار شده و بلافاصله جان باختند.

دانشمندان توضیح داده‌اند که چرا آن گل باستانی توانسته چنین ردپاهایی را حفظ کند: «یک مطالعه آزمایشی روی ردپای انسان‌های امروزی در زمین‌های گِلی نشان داد که جزئیات دقیق ظرف دو روز از بین می‌روند و ردپاها ظرف چهار روز غیرقابل تشخیص می‌شوند. مشاهدات مشابهی برای ردپای سایر پستانداران غیرانسانی نیز ثبت شده است.»

این یافته نشان می‌دهد که آن دسته کوچک از ردپاهای حفظ‌شده در شرایطی کاملاً ویژه شکل گرفته‌اند؛ شرایطی که مانند یک «اثر انگشت» عمل کرده و امکان تعیین دقیق بازه زمانی آن‌ها را فراهم می‌کند. از همین نقطه، دانشمندان بررسی کردند که چه کسانی این ردپاها را بر جای گذاشته‌اند. در آن دوران، تنها انسان خردمند (Homo Sapiens) نبود که به‌صورت راست‌قامت حرکت می‌کرد، اما شواهد موجود نشان می‌دهد این ردپاها متعلق به انسان‌های خردمند هستند. دانشمندان در این رابطه می‌گویند: «هفت ردپای انسانی با اطمینان شناسایی شد و با توجه به شواهد فسیلی و باستان‌شناسی درباره گسترش انسان‌های خردمند به شام و عربستان در دوره ۱۳۰ هزار تا ۸۰ هزار سال پیش و عدم وجود نئاندرتال‌ها (Homo neanderthalensis) در شام طی آن زمان، ما استدلال می‌کنیم که انسان خردمند مسئول این ردپاها در الاثر بوده‌اند. علاوه بر این، اندازه ردپاهای الاثر بیشتر با انسان‌های خردمند اولیه مطابقت دارد تا نئاندرتال‌ها.»

این گروه از انسان‌های خردمند احتمالاً آخرین کسانی بودند که از یک منطقه معتدل درست پیش از شروع عصر یخبندان عبور کردند. به همین دلیل، ردپاهایشان تا مدت‌ها دست‌نخورده باقی مانده و تنها وقتی لایه‌های تازه‌ای از رسوب روی آن نشست، برای هزاران سال در دل زمین حفظ شد.