هشدار جدی پزشکان: در هوای گرم با پنکه روشن نخوابید!

با فرارسیدن روزهای گرم سال، بسیاری از افراد برای فرار از گرما به سراغ پنکه‌های خود رفته‌اند تا بلکه اندکی از گرمای هوا بکاهند. اما در این میان، یک پزشک برجسته هشداری جدی داده است که استفاده از پنکه در تمام طول شب برای خوابیدن می‌تواند آثار ناخوشایندی بر سلامتی داشته باشد. دکتر ناهید علی، متخصص بهداشت و دارنده‌ی مدرک دکترا، با اشاره به این موضوع تاکید می‌کند که روشن گذاشتن پنکه در اتاق خواب در تمام ساعات شب، نوعی استرس پنهان را به بدن تحمیل می‌کند. این پزشک معتقد است که جریان مداوم هوا در طول شب می‌تواند منجر به خشکی سینوس‌ها و گلو شود و فرد صبح هنگام با احساس ناخوشایند خشکی و گرفتگی از خواب بیدار شود. علاوه بر این، روشن بودن پنکه در تمام شب ممکن است عضلات را سفت کرده و با به جریان انداختن گرد و غبار موجود در اتاق، برای افراد مبتلا به آسم یا آلرژی، علائمی نظیر احساس سنگینی در قفسه سینه و عطسه‌های مکرر را به همراه داشته باشد.

دکتر علی در مصاحبه با وب‌سایت LADbible خاطرنشان کرد که افرادی که عادت به خوابیدن با پنکه دارند و نمی‌توانند این عادت را ترک کنند، می‌توانند با اتخاذ تدابیری، خطرات احتمالی برای سلامتی خود را کاهش دهند. این پزشک که از همکاران ارشد کلینیک Vera است، در توضیح نحوه‌ی عملکرد پنکه در هوای گرم می‌گوید که این وسیله با تسریع فرایند تبخیر رطوبت از سطح پوست، احساس خنکی ایجاد می‌کند. اما جریان هوای پیوسته در طول شب می‌تواند باعث شود که مجاری بینی و گلو به طور ناراحت‌کننده‌ای خشک شوند و در روز بعد مشکلاتی را برای فرد به وجود آورند. دکتر علی در این باره می‌گوید: «خشکی مجاری تنفسی منجر به تولید مخاط غلیظ‌تری می‌شود که می‌تواند مواد آلرژی‌زا و محرک‌ها را در نزدیکی بافت‌های حساس به دام بیندازد. با گذشت زمان، این وضعیت ممکن است باعث سرفه، خشونت صدا یا گرفتگی مداوم سینوس‌ها در طول روز شود.» او همچنین به این نکته اشاره می‌کند که «جریان هوای مداوم، گرد و غبار موجود در رختخواب و کف اتاق را نیز به حرکت درمی‌آورد. ذرات ریز پرز، شوره و گرده در هوا معلق می‌مانند و ممکن است در هنگام خواب عمیق‌تر به داخل مجاری تنفسی راه پیدا کنند. به همین دلیل، افرادی که مبتلا به آسم یا آلرژی‌های خفیف هستند، اغلب پس از شبی که پنکه روشن بوده، با احساس سنگینی بیشتر در قفسه سینه یا عطسه‌های مکرر از خواب بیدار می‌شوند.»

علاوه بر مشکلات تنفسی، دکتر علی هشدار می‌دهد که وزش هوای خنک به طور مداوم و برای ساعت‌های طولانی به عضلات و مفاصل می‌تواند منجر به کاهش دمای بافت‌ها شود و در نتیجه، فرد با گردن و شانه‌های دردناک از خواب بیدار شود. او در این زمینه توضیح می‌دهد: «عضلات سرد شده به عنوان یک واکنش دفاعی طبیعی منقبض می‌شوند و این تنش ممکن است تا زمانی که یک دوش آب گرم یا انجام حرکات کششی ملایم، جریان خون طبیعی را به آن‌ها بازنگرداند، باقی بماند.» با این حال، اگر روشن گذاشتن پنکه تنها راه حل برای داشتن خوابی راحت در شب‌های گرم است، دکتر علی توصیه می‌کند که از تایمر استفاده شود. او پیشنهاد می‌کند تایمر را برای مدت زمان اولین چرخه‌ی خواب، یعنی حدود ۹۰ دقیقه، تنظیم کنید تا پس از به خواب رفتن شما، پنکه به طور خودکار خاموش شود. همچنین، این پزشک توصیه می‌کند که جریان هوای پنکه مستقیماً به سمت تخت خواب هدایت نشود، بلکه به سمت دیوار مقابل تنظیم شود و یک لیوان آب نیز در دسترس باشد تا در صورت احساس خشکی در دهان یا گلو، از آن استفاده شود. او در ادامه می‌افزاید افرادی که به گرد و غبار حساسیت دارند، باید به طور منظم فیلترهای اتاق خواب خود را تعویض کرده و ملحفه‌ها را به صورت هفتگی بشویند تا میزان پرز، شوره و گرده موجود در محیط را به حداقل برسانند.

برای کسانی که تمایل دارند در شب از استفاده از پنکه خودداری کنند، ترفندهای کاربردی دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند به خنک خوابیدن آن‌ها کمک کند. دکتر لینزی براونینگ، روانشناس و متخصص خواب در And So To Bed، در این باره توضیح می‌دهد که چرا گرما تا این حد می‌تواند برای خواب ما مخرب باشد: «هنگامی که ما به خواب فرو می‌رویم، دمای بدن ما به طور طبیعی کاهش می‌یابد. اگر دمای اتاق بیش از حد بالا باشد یا از پتوهای خیلی ضخیم استفاده کنیم، بدن ما برای کاهش دمای خود دچار مشکل می‌شود و این امر به خواب رفتن را بسیار دشوارتر می‌کند.» اما در حالی که بی‌خوابی یکی از شکایات رایج در طول موج گرما است، هوای گرم لزوماً نباید مانع از داشتن یک خواب با کیفیت شود. با توجه به اینکه تنها پنج درصد از خانه‌ها در بریتانیا دارای سیستم تهویه مطبوع هستند، یافتن روش‌های جایگزین برای پایین آوردن دما ضروری به نظر می‌رسد. و در حالی که غلبه بر گرما نیازمند کمی خلاقیت است، اما به اندازه‌ای که تصور می‌کنید پیچیده نیست. دکتر براونینگ در ادامه چند ترفند ساده برای خنک ماندن در شب بدون استفاده از تهویه مطبوع به اشتراک می‌گذارد و جالب اینجاست که یکی از این ترفندها شما را به یاد وسیله‌ای می‌اندازد که در طول زمستان برای گرم شدن از آن استفاده می‌کردید مثل کیسه آب گرم.

کیسه آب گرم خود را فریز کنید: شاید تصور کنید که تا فرا رسیدن زمستان دیگر نیازی به کیسه آب گرم خود نخواهید داشت، اما واقعیت این است که این وسیله می‌تواند در مقابله با گرمای شدید در ماه‌های تابستان نیز به شما کمک کند. دکتر براونینگ توصیه می‌کند کیسه آب گرم خود را پیدا کرده و حدود دو سوم آن را با آب پر کنید، سپس آن را به مدت دو ساعت در فریزر قرار دهید. حدود نیم ساعت قبل از زمان خواب معمول خود، کیسه آب گرم یخ زده را از فریزر خارج کرده و روی تخت خود قرار دهید تا ملحفه‌ها و تشک را خنک کند. فقط کافی است قبل از اینکه به رختخواب بروید آن را بردارید تا کیسه مستقیماً با پوست شما تماس نداشته باشد؛ در این صورت، برای داشتن یک شب خواب بسیار راحت‌تر آماده خواهید بود.

جوراب یا روبالشی خود را در فریزر قرار دهید: هنگامی که هوا به طرز غیرقابل تحملی گرم است و برای اینکه بتوانید بخوابید مجبور می‌شوید پتو را کنار بزنید، ارزش دارد که قبل از رفتن به رختخواب، روبالشی یا جوراب‌های خود را داخل فریزر قرار دهید. با نگهداری جوراب‌ها یا روبالشی‌های خود در یک کیسه پلاستیکی در فریزر برای چند ساعت در طول روز، متوجه خواهید شد که هنگام استفاده از آن‌ها، حس خنکی فوری و لذت‌بخشی به شما دست می‌دهد. این اثر خنک‌کننده می‌تواند به کاهش دمای بدن شما کمک کند و در نتیجه، احساس راحتی بیشتری در رختخواب داشته باشید.

محصولات مراقبت از پوست شبانه را در یخچال نگهداری کنید: امروزه بسیاری از ما یک روتین مراقبت از پوست قبل از خواب داریم، اما آیا می‌دانستید که نگهداری برخی از محصولات مراقبت از پوست در یخچال در طول هوای گرم می‌تواند مفید باشد؟ اگر تصمیم بگیرید کرم‌های خود را در یخچال خنک کنید، بدون شک متوجه خواهید شد که مراسم مراقبت از پوست شبانه‌ی شما به دلیل اثرات طراوت‌بخش آن، لذت‌بخش‌تر خواهد شد. علاوه بر خنک کردن پوست، نگهداری مرطوب‌کننده‌ها، سرم‌ها و ماسک‌های صورت در یخچال می‌تواند به افزایش ماندگاری آن‌ها نیز کمک کند.

از اسپری آب در شب استفاده کنید: برای کمک به پایین آوردن دمای بدن در صورتی که سیستم تهویه مطبوع ندارید، سعی کنید از یک بطری اسپری آب یا مه پاش استفاده کنید و صورت، گردن و مچ دست خود را با آب سرد اسپری کنید. دکتر براونینگ همچنین توصیه می‌کند که به آرامی روکش‌های لحاف، تشک و بالش خود را نیز کمی مرطوب کنید تا به خنک ماندن شما کمک کند.

نتیجه‌گیری:

اگرچه استفاده از پنکه در شب‌های گرم می‌تواند راهی سریع و در دسترس برای خنک شدن باشد، اما روشن گذاشتن آن در تمام طول شب ممکن است اثرات نامطلوبی بر سلامتی داشته باشد، از جمله خشکی مجاری تنفسی، گرفتگی بینی، سرفه، تشدید علائم آلرژی و آسم، و همچنین گرفتگی و درد عضلات. برای کاهش این خطرات، توصیه می‌شود از تایمر برای خاموش شدن پنکه پس از به خواب رفتن استفاده کنید، جریان هوا را مستقیماً به سمت خود نگیرید، و بهداشت اتاق خواب را برای کاهش گرد و غبار رعایت کنید. علاوه بر این، روش‌های جایگزین خنک کردن مانند استفاده از کیسه آب گرم یخ زده، جوراب یا روبالشی خنک، نگهداری محصولات مراقبت از پوست در یخچال و اسپری آب نیز می‌توانند به داشتن خوابی راحت در شب‌های گرم کمک کنند.

سوالات متداول:

سوال ۱: آیا خوابیدن با پنکه در تمام طول شب ضرر دارد؟

پاسخ: بله، خوابیدن با پنکه در تمام طول شب می‌تواند باعث خشکی سینوس‌ها و گلو، گرفتگی بینی، سرفه، تشدید آلرژی و آسم، و همچنین گرفتگی عضلات شود.

سوال ۲: چگونه می‌توانم بدون ضرر از پنکه برای خنک شدن در شب استفاده کنم؟

پاسخ: از تایمر استفاده کنید تا پنکه پس از حدود ۹۰ دقیقه (اولین چرخه‌ی خواب) خاموش شود. جریان هوا را مستقیماً به سمت خود نگیرید و آن را به سمت دیوار مقابل تنظیم کنید.

سوال ۳: آیا روش‌های جایگزینی برای خنک شدن در شب بدون استفاده از پنکه وجود دارد؟

پاسخ: بله، روش‌هایی مانند استفاده از کیسه آب گرم یخ زده روی تخت، قرار دادن روبالشی یا جوراب در فریزر قبل از خواب، نگهداری محصولات مراقبت از پوست در یخچال و اسپری آب سرد روی بدن و ملحفه‌ها می‌توانند به خنک شدن کمک کنند.

سوال ۴: چرا روشن گذاشتن پنکه باعث خشکی گلو می‌شود؟

پاسخ: جریان هوای مداوم ناشی از پنکه می‌تواند رطوبت موجود در مجاری تنفسی را تبخیر کرده و منجر به خشکی گلو و بینی شود.

سوال ۵: آیا پنکه می‌تواند علائم آلرژی را تشدید کند؟

پاسخ: بله، جریان هوای پنکه می‌تواند گرد و غبار و مواد آلرژی‌زا را در اتاق به حرکت درآورده و باعث تشدید علائم آلرژی مانند عطسه و آبریزش بینی شود.

سوال ۶: چگونه می‌توانم از تجمع گرد و غبار در اتاق خواب جلوگیری کنم؟

پاسخ: به طور منظم اتاق خواب را تمیز کنید، ملحفه‌ها را به صورت هفتگی بشویید و در صورت امکان از فیلترهای هوا در اتاق استفاده کنید.

سوال ۷: آیا استفاده از پنکه برای همه افراد مضر است؟

پاسخ: اثرات منفی پنکه ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی افراد ممکن است حساسیت بیشتری نشان دهند، به خصوص کسانی که مشکلات تنفسی یا آلرژی دارند. با این حال، رعایت نکات احتیاطی می‌تواند خطرات را برای اکثر افراد کاهش دهد.