05 مرداد 1404 ساعت 20:55
جنگنده اف 35 حدود ۱۰۷ هزار اسب بخار قدرت دارد؛ اما شما لزوما به چنین موتور قدرتمندی برای پرواز نیاز ندارید. برخی هواپیماهای سبک حتی توانستهاند با موتور ضعیف تر از پراید نیز پرواز کنند.
اگر لحظه پرواز یک جنگنده یا بلند شدن یک راکت فضاپیما را دیده باشید، از قدرت آنها حیرت خواهید کرد. راکت استارشیپ ایلان ماسک ۴۸ میلیون اسب بخار قدرت دارد. اسپیسایکس حتی مجبور است از ۷۰۰ هزار لیتر آب برای خنک کردن سکوی پرتاب استفاده کند. بمبافکن B-2 Spirit نیز دارای موتوری با قدرت ۱۷۳ هزار اسب بخار است. در سمت مقابل ما برخی هواپیماهای سبک را داریم که با موتور ضعیف هم پرواز کردهاند. چطور چنین چیزی ممکن است؟
هواپیماهای سبک که با موتور ضعیف غیرممکن را ممکن کردند
خودرو پراید بهموتوری با قدرت ۷۰ اسب بخار مجهز شده است. خودرویی که از نظر بسیاری بهعنوان یک محصول ضعیف شناخته میشود و گاهی در جادههای سربالایی دچار مشکل میشود. در این حالت خیلی عجیب بهنظر میرسد که یک هواپیما بتواند با موتور ضعیف جاذبه زمین را شکست داده و در آسمان بهصورت پایدار حرکت کند.
توجه داشته باشید که یک وسیله نقلیه برای جدا شدن از زمین به مقدار قابل توجهی انرژی نیاز دارد. پس از آن نیز باید بتواند حداقل سرعت مشخصی را برای حفظ خود در آسمان داشته باشد. اگر به موارد گفته شده این واقعیت را اضافه کنیم که یک دستگاه چمنزن ۲۰ اسببخار قدرت دارد، قطعا از آنچه در ادامه خواهید دید شگفتزده میشوید.
انگلیش الکتریک Wren
باورتان میشود در دسته هواپیماهای سبک مدلی بتواند با موتور ضعیف ۳ اسببخاری به آسمان برود؟ انگلیسیها در دهه ۱۹۲۰ بهچنین موفقیتی دست یافتند. آنها میخواستند یک هواپیمای آموزشی سبک را با حداقل قدرت ممکن طراحی کنند. هدف هم پرواز برای حداکثر ۳۰ دقیقه بود.
بدنه هواپیما از چوب ساخته شد و موتور یک موتورسیکلت نیز برای استفاده در هواپیما تغییر یافت. در کمال تعجب هواپیما توانست به ارتفاع ۲۳۵۰ پایی رسیده و با سرعت ۸۷ کیلومتر بر ساعت پرواز کند. یک نسخه از این هواپیما حتی توانست با یکبار سوختگیری ۱۴۰ کیلومتر را طی کرده و با موفقیت فرود بیاید.
معروفترین هواپیماهای سبک: کلمبان کریکری
در اوایل دهه ۱۹۷۰ یک مهندس هوافضا بهنام میشل کلمبان یک هواپیما کوچک و جذاب را طراحی کرد. او نام هواپیما را بهافتخار دخترش کریستین کریکری نامید. این هواپیما به دو موتور ضعیف با قدرت ۱۵ اسب بخار مجهز شده بود. قدرتی که برای بلند کردن هواپیمایی با وزن ۱۷۰ کیلوگرم کم بهنظر میرسید.
با وجود نگرانیها، هواپیما تا ۵۰۰ کیلومتر پرواز میکرد و میتوانست هر ثانیه ۴.۳ متر افزایش ارتفاع دهد. کریکری برخلاف سایر هواپیماهای سبک از آلومینیوم ساخته شده بود و دارای یک کابین بسته بود. این هواپیما بهصورت کیت بهفروش میرسید و بسیار هم موفق بود. هرچند بعدها تولید آن بهخاطر سقوط زیاد متوقف شد. البته کریکری نمیتواند در میان خطرناک ترین هواپیماهای جهان از نظر تعداد حادثه قرار بگیرد.
روتان کوئیکی
طراحان روتان کوئیکی میخواستند با کمترین بودجه ممکن رویای پرواز را عملی کنند. در نتیجه هواپیما روتان کوئیکی را با موتور بسیار ضعیف ۲۲ اسب بخاری توسعه دادند. این هواپیما توانست موفق ظاهر شده و جوایز زیادی را از آن خود کند. هرچند بعدها نگرانیهایی بابت فشار آوردن اشتباهی به هواپیما و احتمال سقوط مطرح شد.
سازندگان کوئیکی در نسلهای بعدی این هواپیما از موتور ۶۴ و ۸۵ اسب بخاری استفاده کردند. این موتورها نگرانیهای مربوط به پرواز با هواپیماهای سبک را از بین بردند.
معروفترین هواپیماهای سبک: آئرولایت 103
اگر فکر میکنید هواپیماهای بسیار سبک و ارزان وجود ندارند، بهتر است نگاهی به آئرولایت 103 داشته باشید. این هواپیما به موتور Hirth F33 با قدرت ۲۸ اسب بخار مجهز شده است و میتواند با حداکثر سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت پرواز کند.
این هواپیما بهصورت کیت بهفروش میرسد و باید قطعات را خودتان مونتاژ کنید. طبیعتا نمیتوان آئرولایت ۳۰ هزار دلاری را از نظر امکانات با گران ترین جت خصوصی جهان مقایسه کرد. این هواپیما ۱۰۷ کیلوگرم وزن دارد و فاصله دو بال آن به ۸.۲ متر میرسد. در نگاه اول پرواز با چنین هواپیمایی خودکشی بهنظر میرسد. هرچند آئرولایت 103 امتحان خود را پس داده است.
هواپیما فورد فلیور با موتور ضعیف ۳۵ اسببخاری
فورد فلیور میتوانست یک رویای عجیب را محقق کند. در سال ۱۹۲۶ یک مهندس هوافضا هواپیمای بسیار کوچکی را طراحی کرد که در دفتر هنری فورد جا میشد. این هواپیما از موتور ضعیف ۳۵ اسب بخاری بهره میبرد و میتوانست سفرهای کوتاه و بلند را انجام دهد.
فورد از یک خلبان ماهر بهنام هری بروکس درخواست کرد هواپیما را مورد ارزیابی قرار دهد. چند پرواز اول موفقیتآمیز بودند و حتی بروکس توانست یکبار فاصله ۱۹۰۰ کیلومتری میشیگان تا فلوریدا را طی کند. متاسفانه بعدها در طول یکی از پروازهای آزمایشی هواپیما سقوط کرد و بروکس کشته شد. پس از آن بود که رویای هر انسان یک هواپیما به پایان رسید.
فورد دیگر علاقهای به توسعه هواپیماهای سبک نشان نداد و نسخه بازسازیشده فورد فلیور نیز در موزه قرار گرفت.
معروفترین هواپیماهای سبک: ایپر کوییکسیلور
در روزهای اولیه ساخت هواپیماهای سبک، ایپر کوییکسیلور همچون یک پرچمدار جلوه میکرد. این هواپیما ۳۵ اسب بخار قدرت داشت و میتوانست مسافتهای طولانی را طی کند. سرعت کروز هواپیما ۶۴ کیلومتر بر ساعت بود و حداکثر سرعت نیز به ۸۳ کیلومتر بر ساعت میرسید.
همانطور که در تصویر مشخص است، در ایپر کوییکسیلور عملا چیزی بهنام کابین خلبان وجود نداشت. شما روی یک صندلی نرم مینشستید و کاملا در معرض باد و باران بودید. با وجود همه اینها، پیتر بورگر توانست ۵.۵ روز با این هواپیما پرواز کرده و از میشیگان به فلوریدا برسد.
پایپر J-3 کاب
پایپر J-3 کاب را باید یکی از محبوبترین هواپیماهای سبک جهان دانست. این هواپیمای خاص از یک موتور ضعیف با قدرت ۴۰ اسب بخار بهره میبرد. نکته جذاب ماجرا این بود که پایپر در سال ۱۹۳۷ تنها ۱۰۰۰ دلار قیمت داشت. یعنی فرد میتوانست با فروش یک خانه عادی دو فروند هواپیما خریداری کند. همین نیز باعث شده بود که پایپر جی 3 کاب با استقبال گسترده مواجه شود.
شرکت سازنده مجبور بود هر ۲۰ دقیقه یک فروند از این هواپیما را تولید کند. بعدها ارتش آمریکا نیز به متقاضیان اضافه شد و سفارش ۵۶۰۰ فروند از این هواپیمای سبک را ثبت کرد. اتفاقی که باعث شد سرعت تولید به یک فروند در هر ۱۰ دقیقه افزایش پیدا کند.
آمریکاییها از این هواپیمای چابک و ارزان برای عملیاتهای شناسایی و گاهی بهعنوان آمبولانس هوایی استفاده میکردند. امروزه سریعترین جت های جنگنده جهان با سرعتی باورنکردنی وارد خاک دشمن شده و برمیگردند؛ اما حتی تصور وارد شدن به حریم هوایی کشوری دیگر با پایپر J-3 کاب ترسناک است.
معروفترین هواپیماهای سبک: کلب فایرفلای
کلب فایرفلای یک هواپیما بسیار سبک با موتور نسبتا ضعیف است. همین الان نیز امکان خرید این هواپیما وجود دارد و میتوانید یکی از آنها را با پرداخت ۲۰ هزار دلار درب منزل خود دریافت کنید. وزن هواپیما ۱۱۵ کیلوگرم است و قدرت موتور به ۴۰ اسب بخار میرسید.
با این ترکیب میتوانید به حداکثر سرعت ۱۰۰ کیلومتر بر ساعت رسیده و هر ثانیه ۳.۸ متر بهسمت خورشید بروید. کلب فایرفلای کاملا ایمن محسوب میشود و قادر است رویای پرواز را برای اکثر افراد به واقعیت بدل کند. در اکثر کشورها برای پرواز با این هواپیما حتی به گواهینامه خلبانی نیز نیاز ندارید و فقط طی کردن دوره آموزش کفایت میکند.
گاسامر آلباتروس
وقتی از هواپیماهای سبک با موتور ضعیف صحبت میکنیم، حداقل قدرت ۳ اسب بخار را در ذهن داریم. هرچند گاسامر آلباتروس حتی این مرز را نیز رد کرد. این هواپیما چیزی بهنام موتور نداشت؛ اما توانست با رسیدن به سرعت ۲۴ کیلومتر بر ساعت کانال مانش را پشت سر بگذارد.
در واقع خلبان برایان آلن توانسته بود برای ۳ ساعت با نیروی رکاب زدن آلباتروس را در آسمان نگه داشته و فاصله ۳۶ کیلومتری را طی کند. قدرت این هواپیما ۰.۳۳ اسب بخار ارزیابی میشد. طبیعتا پرواز با پدال زدن عاقلانه نیست و این هواپیما نیز هرگز بهصورت انبوه تولید نشد. هرچند توانست راه را برای توسعه هواپیماهای پیشرفتهتر باز کند.
هواپیما برادران رایت
حالا که به ۹ مدل از هواپیماهای سبک پرداختهایم، بد نیست به اولین هواپیما عملیاتی بشر یعنی هواپیما برادران رایت نیز نگاهی داشته باشیم. این هواپیما ۲۷۴ کیلوگرم وزن داشت و به یک موتور ۱۲ اسببخاری مجهز شده بود. در اولین پرواز هواپیما تنها ۱۲ ثانیه از زمین دل کند. هرچند همان روز سه پرواز آزمایشی دیگر نیز انجام شد.
این هواپیما توانست در موفقترین پرواز برای ۵۹ ثانیه در آسمان بماند و مسافت ۲۶۰ متر را طی کند. حداکثر سرعت هواپیما تنها ۵۰ کیلومتر بر ساعت بود و همان روز اول نیز بهخاطر طوفان و واژگونی بهشدت آسیب دید. هرچند بعدها برادران رایت نسخههای بهتری را از این هواپیما توسعه دادند که توانایی پرواز تا چند کیلومتر را هم داشت.
آیا حاضرید با یکی از این هواپیماهای سبک پرواز را تجربه کنید یا صرفا به غولهای مسافربری اعتماد دارید؟
source